Η εικόνα τής Αγίας τριάδος

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ

Η ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΙΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ

Οἱ σύγχρονοι Αἱρετικοί Νεοεικονομάχοι πολεμοῦν δολίως τήν εἰκονογράφησιν τοῦ ΘΕΟΥ ΠΑΤΡΟΣ μέ τήν διαστροφικήν διδασκαλίαν ὅτι ἡ εἰκονογράφησις τοῦ Θεοῦ Πατρός ἐπιχειρεῖ τήν εἰκόνισιν τῆς Θείας φύσεως.

Αἱ εἰκόνες ὅμως, ὅπως μᾶς διδάσκουν οἱ Ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, δέν εἰκονίζουν τήν φύσιν ἤ οὐσίαν, ἀλλά εἶναι ΣΥΜΒΟΛΙΚΑΙ ἀπεικονίσεις τῆς ὑποστάσεως τοῦ εἰκονιζομένου. μήπως δύνται νά εἰκονισθῇ ἡ οὐσία καί φύσις τῶν Ἀγγέλων ἤ τῶν ψυχῶν ἤ καί τῶν δαιμόνων, ἤ τοῦ Παραδείσου καί τῆς κολάσεως; Ὄχι βεβαίως. Ἀλλά τόσαι εἰκόνες ὑπάρχουν μέ Ἀγγέλους καί ψυχάς καί δαίμονας. Τήν οὐσίαν ἤ φύσιν των εἰκονίζουν; Ὄχι βεβαίως. Πόσον μᾶλλον ἀδύνατον εἶναι νά εἰκονισθῇ ἡ Ἄκτιστος καί Ἄπειρος καί Ἀπερίγραπτος καί Ἀμέθεκτος ΘΕΪΚΗ Οὐσία ἤ Φύσις.

Ἄς ἰδοῦμε τί μᾶς διδάσκει ἡ Ἐκκλησία μέσῳ τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων καί τῶν Ἁγίων Πατέρων σχετικῶς μέ τάς ἀποδεκτάς ἀπεικονίσεις:

«Λέγουσι γάρ [οἱ Χριστιανοκατήγοροι] ὅτι τήν πρέπουσαν τῷ Θεῷ προσκύνησιν καί λατρείαν ταῖς σεπταῖς εἰκόσι προσφέρουσιν οἱ Χριστιανοί, καί ὅτι τήν ἀκατάληπτον φύσιν περιγράφουσι. Ὦ τῆς παρεκτροπῆς καί ἠλιθιότητος... Οἱ γάρ Χριστιανοί οὔτε τήν ἐν Πνεύματι καί Ἀληθείᾳ προσκύνησιν ταῖς Εἰκόσι ἀπένειμαν, οὔτε τῆς Ἀοράτου καί Ἀκαταλήπτου Φύσεως εἰκόνα ποτέ πεποιήκασιν».1

«Οὐδέ γάρ τῆς Ἀοράτου Θεότητος Εἰκόνα ἤ ὁμοίωμα ἤ σχῆμα ἤ μορφήν τινά ἀποτυποῦμεν».2

«Οἱ ἐν τῇ Καθολικῇ Ἐκκλησίᾳ ὡς τέκνα γνήσια γεννηθέντες . . . τάς σεπτάς Εἰκόνας ἀποδεχόμεθα, εἰκόνας μόνον καί οὐδέν ἕτερον αὐτάς γινώσκοντες, καθό τοῦ πρωτοτύπου τό ὄνομα μόνον ἐχούσας καί οὐχί τήν οὐσίαν».3

Ὅποιος, λοιπόν προσκυνεῖ καί τιμᾶ τήν Εἰκόνα, προσκυνεῖ τοῦ εἰκονιζόμενου τήν ὑπόστασιν, κατά τήν Ἁγίαν 7ην Οἰκουμενικήν Σύνοδον, καί ὄχι τήν φύσιν τοῦ εἰκονιζομένου.

Ἀρκετοί Ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας γράφουν πολύ ξεκάθαρα ὅτι δέν εἰκονίζομε τήν φύσιν τοῦ εἰκονιζομένου, ἀλλά τήν ὑπόστασίν του. Οὕτω ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης λέγει: «Παντός εἰκονιζομένου οὐχί ἡ φύσις ἀλλά ἡ ὑπόστασις εἰκονίζεται».4

Ὁ δέ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ὁ μεγάλος αὐτός Ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας ὁ ὁποῖος ἐπολέμησε μέ σφοδρότητα τούς Εἰκονομάχους, λέγει:

«Οἴδαμεν οὖν, ὅτι οὔτε Θεοῦ, οὔτε ψυχῆς, οὔτε δαίμονος δυνατόν θεαθῆναι φύσιν, ἀλλ᾽ ἐν μετασχηματισμῷ τινί θεωροῦνται ταῦτα, τῆς Θείας Προνοίας τύπους καί σχήματα περιτιθείσης τοῖς ἀσωμάτοις καί ἀτυπώτοις…

»Μή θέλων οὖν ὁ Θεός παντελῶς ἀγνοεῖν ἡμᾶς τά ἀσώματα, περιέθηκεν αὐτοῖς τύπους, καί σχήματα, καί εἰκόνας κατά τήν ἀναλογίαν τῆς φύσεως ἠμῶν, σχήματα σωματικά ἐν ἀΰλῳ ὁράσει νοός ὁρώμενα· καί ταῦτα σχηματίζομεν καί εἰκονίζομεν. Ἐπεί, πῶς ἐσχηματίσθη καί εἰκονίσθη τά Χερουβίμ; ἀλλά καί Θεοῦ σχήματα καί εἰκόνες ἡ Γραφή ἔχει».5

Ἐπίσης καί ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης γράφει:

«Ἡ εἰκών ἔχει ὁμοιότητα πρός τήν ὑπόστασιν, ἀπεικονίζουσα ἐξωτερικά τινα σχήματα καί χρώματα τῆς ὑποστάσεως. Δέν ἔχει ὅμως ὁμοουσιότητα μέ τό εἰκονιζόμενον διότι διαφέρει εἰς τήν οὐσίαν».6

Ὅπως βλέπομεν, εἶναι φύσει ἀδύνατον διά τήν εἰκόνα νά εἰκονίσῃ τήν φύσιν τοῦ εἰκονιζομένου. Εἶναι φύσει ἀδύνατον νά εἰκονισθῇ ἡ φύσις οἱουδήποτε ὄντος.

Ἡ ἄποψις λοιπόν ὅτι ἡ εἰκών τῆς Ἁγίας Τριάδος ἐπιχειρεῖ νά περιγράψῃ τήν Θεϊκήν Φύσιν εἶναι λανθασμένη. Ὅσοι χρησιμοποιοῦν τήν ἄποψιν αὐτήν ὡς ἐπιχείρημα ἐναντίον τῆς Εἰκονίσεως τοῦ Θεοῦ Πατρός, ἐάν μέν τό κάνουν ἀφελῶς ἁπλῶς σφάλλουν, ἐάν ὅμως τό κάνουν σκοπίμως εἶναι ἐχθροί τῆς Ἀληθείας καί ἐχθροί τοῦ Θεοῦ.

Ὄχι μόνον εἰς τήν εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἀλλά εἰς οὐδεμίαν εἰκόνα δέν εἶναι δυνατόν νά εἰκονισθῇ ἡ οὐσία ἤ φύσις τοῦ εἰκονιζομένου.

Ἡ εἰκών τῆς Ἁγίας Τριάδος ΔΕΝ εἶναι περιγραφή τῆς Θεότητος. Εἶναι μία συμβολική εἰκών τῶν Τριῶν Προσώπων.

Εἰς αὐτήν ΣΥΜΒΟΛΙΚΩΣ εἰκονίζεται ὁ ΠΑΤΗΡ ὡς Παλαιός τῶν Ἡμερῶν, ὅπως συγκαταβατικῶς ἐμφανίσθηκε εἰς τά ὁράματα τῶν Προφητῶν εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην, καί ὁ ΥΙΟΣ, ὅπως τόν γνωρίζομεν ἀπό τήν Ἐνσάρκωσίν του, καί τό ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ, ὅπως ἐμφανίσθηκε εἰς τήν βάπτισιν τοῦ Χριστοῦ.

Αὐτή εἶναι μία ΣΥΜΒΟΛΙΚΗ εἰκών καί δέν εἶναι οὔτε ἀπεικόνισις οὔτε προσπάθεια ἀπεικονίσεως τῆς ἀπείρου Φύσεως ἤ τῆς ἀμεθέκτου Οὐσίας τοῦ Θεοῦ.

ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΝΕΟ-ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΩΝ 
ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ 

Θά ἐξετάσωμε κατωτέρω μερικάς ἀπό τάς δικαιολογίας καί τά ἐπιχειρήματα τά ὁποῖα χρησιμοποιοῦν οἱ Νεοεικονομάχοι ἐναντίον τῆς Ἱερᾶς Εἰκόνος τῆς Ἁγίας Τριάδος.

Δέν θά ἀναφερθῶμεν εἰς τάς βλασφημίας των, ὅπως, λόγου χάριν, ὅτι εἶναι εἴδωλον, ὅτι διδάσκει εἰδωλολατρίαν, ἀρειανισμόν, πολυθεΐαν, καί λοιπά.

Τά βασικά ἐπιχειρήματα ἐναντίον τῆς Ἱερᾶς Εἰκόνος τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι τά ἑξῆς:

1.- Εἶναι αἱρετική καί εἰσῆλθεν εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἀπό τήν Δύσιν.

2.- Ἔχει καταδικασθῆ ἀπό τήν Σύνοδον τῆς μόσχας τό 1666.

3.- Ἀπαγορεύεται βάσει τῶν ἀποφάσεων τῆς 7ης Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

4.- Δέν εἶναι κανονική καί Ὀρθόδοξος διότι εἰκονίζει τόν Θεόν Πατέρα τόν ὁποῖον κανείς δέν ἔχει ἰδεῖ ποτέ, «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε» (Ἰωάν Α´ 18).

5.- Ὅλαι αἱ προφητικαί ὁράσεις εἶναι «Χριστοκεντρικαί».

Οἱ ἰσχυρισμοί αὐτοί εἶναι λανθασμένοι καί θά ἰδοῦμε διά ποίους λόγους, ἐξετάζοντες τόν κάθε ἕνα ἰσχυρισμόν ξεχωριστά.

1.- Εἶναι Αἱρετική καί εἰσῆλθεν εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἀπό τήν Δύσιν.

Ἄς ἰδοῦμε ἐάν πράγματι αἱ εἰκονίσεις τοῦ Θεοῦ Πατρός εἰσῆλθον ἀπό τήν Δύσιν ἤ ἐάν ὑπῆρχον καί πρίν ἀπό τό σχίσμα τοῦ 1054, διότι πρίν τό 1054 δέν ὑπῆρχε Ἐκκλησία Δύσεως καί Ἀνατολῆς.

Θά ἰδοῦμε ὄντως ὅτι ὑπῆρξαν εἰκονίσεις τοῦ Θεοῦ Πατρός παλαιότεραι ἀπό τό Σχίσμα τῶν καθολικῶν τό ὁποῖο συνετελέσθη τό ἔτος 1054. Θά ἰδοῦμε μέ παραδείγματα ὅτι ὁ ἰσχυρισμός, «Εἶναι αἱρετική καί εἰσῆλθε εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἀπό τήν Δύσιν», εἶναι λανθασμένος, ἀνιστόρητος καί παραπλανητικός.

Θά παρουσιάσωμε μόνον δύο παραδείγματα ἀπό τό 9ον αἰῶνα μέ συμβολικάς ἀπεικονίσεις τοῦ Θεοῦ Πατρός. Ἔτσι συντρίβεται ἡ πρόφασις τῶν Νεοεικονομάχων.

α) Τό πρῶτον παράδειγμα εἶναι ἀπό τό χειρόγραφον Ψαλτήριον τοῦ 820-840 μ.Χ, φυλασσόμενον εἰς τό Πανεπιστήμιον τῆς Οὐτρέχτης.

Εἰς αὐτό, ὁ Ψαλμός ΡΘ´ (κεφάλαιον 109 καί κατά τό μασ. 110), Ψαλμὸς τῷ Δαυΐδ, «ΕΙΠΕΝ ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ μου· κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου», διακοσμεῖται μέ μικρογραφίαν, εἰς τήν ὁποίαν βλέπομε τόν Υἱόν νά κάθεται ἐκ Δεξιῶν τοῦ Πατρός.7

β) Τό δεύτερον παράδειγμα προέρχεται ἀπό χειρόγραφον τοῦ 9ου αἰῶνος εὑρισκόμενον εἰς τήν Ἐθνικήν βιβλιοθήκην τῶν Παρισίων. Πρόκειται διά μίαν μικρογραφίαν ἡ ὁποία διακοσμεῖ τά Ἱερά Παράλληλα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, ὅπου παριστάνεται τό ὅραμα τοῦ Ἁγίου Πρωτομάρτυρος καί Ἀρχιδιακόνου Στεφάνου.

Ἐκεῖ ἀπεικονίζεται ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἐν τοῖς δεξιοῖς τοῦ Θεοῦ Πατρός.

Ὁ Θεός Πατήρ, ὁ ἄσαρκος καί ἀσχημάτιστος, σχηματίζεται συμβολικῶς ὡς Παλαιός Ἡμερῶν, ὡς συγκαταβατικῶς ὁ ἴδιος ἐνεφανίσθη εἰς τόν λιθοβολούμενον Πρωτομάρτυρα (Πράξ. Ζ´ 55-56).

Ἐφ’ ὅσον ὑπάρχουν ἀπεικονίσεις τοῦ Θεοῦ Πατρός περίπου δύο αἰῶνας πρίν ἀπό τό Σχίσμα τῆς Δύσεως, πῶς εἶναι δυνατόν νά εἶναι αἱρετικαί αἱ εἰκόνες αὐταί καί νά εἰσῆλθον εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἀπό τήν Παπικήν Ἐκκλησίαν;

Ἐπί πλέον, ἡ ὕπαρξις τῆς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ Πατρός χρονολογεῖται καί πολύ πρίν ἀπό τόν 9ον αἰῶνα. μαρτυρεῖται καί εἰς τούς κώδικας κοσμᾶ τοῦ Ἰνδικοπλεύστου, γράφοντος τόν 6ον αἰῶνα, καί εἰς τήν Ἐκκλησίαν τῆς Ἁγίας μαρίας τῆς μείζονος τό 432 μ.Χ., κατά τόν ἱστορικόν Γκαροῦτσι.

Συνεπῶς, ὁ ἀνωτέρω ἰσχυρισμός τῶν Νεο-εικονομάχων εἶναι ψευδής, ἀνιστόρητος καί προκατειλημένος.

2.- Ἔχει καταδικασθῆ ἀπό τήν Σύνοδον τῆς μόσχας τό 1666.

Ἐδῶ θά ἰδοῦμε ὅτι καί αὐτός ὁ ἰσχυρισμός δέν εἶναι καθόλου ὑπολογίσιμος.

Ὁ κύριος σκοπός τῆς Συνόδου τῆς μόσχας τό 1666 ἦτο ἡ καθαίρεσις τοῦ Πατριάρχου Νίκωνος.

Ἕνα ἀπό τά ἐνεργά μέλη τῆς Συνόδου τοῦ 1666 ἦτο ὁ μητροπολίτης Γαζαίων Παΐσιος Λιγαρίδης 8ἀντιπρόσωπος τοῦ Πατριαρχείου Kωνσταντινουπόλεως. Ὅπως ἀπεδείχθη, ὁ ἐν λόγῳ ἦτο κρυπτοπαπικός Ἰησουΐτης, χειροτονημένος ἱερεύς τό 1639 εἰς τήν Ρώμην ἀπό τόν Οὐνίτην μητροπολίτην Raphael Korsak. Ὁ Παΐσιος λιγαρίδης κατώρθωσε νά χειροτονηθῇ μητροπολίτης Γάζης τόν Σεπτέμβριον τοῦ 1652 καί ἀργότερα, μεταξύ 1662-1678, νά παρουσιασθῇ εἰς τήν Ρωσσίαν ὡς σύμβουλος τοῦ τσάρου Ἀλεξίου μιχαήλοβιτς. Ἐκεῖ ἐνεφανίσθη ὡς ὑπέρμαχος τῆς Ὀρθοδοξίας, ἐνῶ συγχρόνως διετήρει τήν ἀλληλογραφίαν του μέ τούς καθολικούς! Ὁ Παΐσιος λιγαρίδης καθῃρέθη ὡς λατινόφρων ἀπό τό Πατριαρχεῖον Ἱεροσολύμων τόν Μάϊον τοῦ 1671 ἐπί πατριάρχου Δοσιθέου.9

Αἱ ἀποφάσεις τῆς Συνόδου τῆς μόσχας τό 1666 ἀμφισβητοῦνται καί ὑπό τῶν ἰδίων τῶν Ρώσσων. μέχρι σήμερον οἱ Ρῶσσοι προσκυνοῦν καί τήν εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος καί ἄλλας εἰκονικάς παραστάσεις τοῦ Θεοῦ Πατρός.

Διακεκριμένον παράδειγμα ἀποτελεῖ ἡ θαυματουργός εἰκών τῆς Παναγίας τοῦ KURSK ,

 ἡ ὁποία εἰκονίζει τόνΘεόν ΠΑΤΕΡΑ, ὡς ΠΑλΑΙΟΝ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ, ἄνωθεν τῆς βρεφοκρατούσης Ὑπεραγίας Θεοτόκου.

Ἄλλο παράδειγμα ἀποτελεῖ ἡ εἰκών τῆς

Ἁγίας Τριάδος ἀπό τό 1676, δέκα χρόνια μετά τήν ἐν λόγῳ Σύνοδον τῆς μόσχας τό 1666. κατά τήν παράδοσιν τῆς μονῆς ὅπου εὑρίσκεται, χορηγός τῆς ἁγιογραφίας αὐτῆς τῆς εἰκόνος ἦτο ὁ ἴδιος ὁ Τσάρος Ἀλέξιος.

Πολλαί εἰκόνες τῆς Ἁγίας Τριάδος ἐκυκλοφόρησαν μετά τό 1666, καί αὐταί ἀποτελοῦν ἁπτήν ἀπόδειξιν πώς τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας δέν ἀπεδέχθη τάς ἀποφάσεις τῆς Συνόδου τοῦ 1666.

Πρέπει νά σημειωθῇ ὅτι αὐτή ἡ Σύνοδος τῆς μόσχας τό 1666-1667 θεωρεῖται ἀντικανονική διότι ἀντιτίθεται κατά τῶν ἀποφάσεων προηγουμένων Ὀρθοδόξων Συνόδων, ὅπως τῆς Συνόδου τοῦ 1553-1554, συγκληθείσης ὑπό τοῦ μητροπολίτου μακαρίου, ὁ ὁποῖος θεωρεῖται Ἅγιος ἀπό τήν Ἐκκλησίαν τῆς Ρωσσίας.

Ἡ προηγούμενη Σύνοδος τῆς μόσχας, τοῦ 1553-1554, ἀπεφάσισεν ὅτι ἡ εἰκών τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι προσκυνητή καί ὅτι εἶναι σύμφωνος μέ τάς Ἀποστολικάς διδαχάς καί τήν Παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας καί πρέπει νά προσκυνῆται. Ἐκεῖνοι δέ οἱ ὁποῖοι δέν τήν προσκυνοῦν νά τιμωροῦνται. Ἡ αὐτή Σύνοδος ἐτιμώρησε μέ τρία χρόνια ἀποφυγῆς τῆς Θείας κοινωνίας τόν Ivan Mihailovitch Viskovaty, ὁ ὁποῖος ἐπολέμει τήν εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος, καί ἐάν δέν συνεμορφοῦτο θά κατεδικάζετο ὡς αἱρετικός.

Ἐάν πάλιν ὑποθέσωμεν ὅτι ἡ Σύνοδος τῆς μόσχας τό 1666 ἦτο κανονική, καί τότε δέν δύνανται οἱ Νεοεικονομάχοι νά τήν χρησιμοποιήσουν διά τά ἐπιχειρήματά των ἐναντίον τῆς συμβολικῆς παραστάσεως τοῦ Θεοῦ Πατρός. Ἡ ἀπόφασις αὐτῆς τῆς Συνόδου δέντούς ὑπερασπίζει, διότι ὅπως βλέπομεν εἰς τά πρακτικά της, τήν εἰκονογράφησιν τοῦ Θεοῦ Πατρός τήν ἀπαγορεύει ἐπειδή ὁ Πατήρ δέν ἐσαρκώθη. Συγκεκριμένως γράφουν: «Ὁρίζομεν δέ ἀπό τοῦ νῦν τήν εἰκόνα τοῦ Κυρίου Σαβαώθ πλέον μή ζωγραφίζεσθαι, οὔτε εἰκονίζεσθαι, διότι τόν Κύριον Σαβαώθ (ἤγουν τόν Πατέρα) οὐδείς εἶδε ποτέ φανέντα ἐν σαρκί…»10

Ἡ βάσις ὅμως διά τήν εἰκονογράφησιν τοῦ Θεοῦ Πατρός δέν ὑπῆρξε ποτέ εἰς τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν ὁ βλάσφημος ἰσχυρισμός ὅτι δῆθεν ἐσαρκώθη ὁ Θεός Πατήρ. Ἡ βάσις ἐπί τῆς ὁποίας εἰκονίζεται συμβολικῶς ὁ Θεός Πατήρ, ἔγκειται εἰς τάς ὁράσεις τῶν Προφητῶν τάς ὁποίας ἡ Ἁγία Ζ´ Οἰκουμενική Σύνοδος ἐντέλλεται νά εἰκονίζωνται.

Ἡ ἐν μόσχᾳ Σύνοδος τοῦ 1666 δέν ἀναφέρεται καθόλου εἰς τήν πραγματικήν βάσιν τῆς εἰκονογραφήσεως τοῦ Θεοῦ Πατρός, εἰς τάς ὁράσεις τῶν Ἁγίων Προφητῶν, καί διά τοῦτο εἶναι λανθασμένο καί αὐτό τό ἐπιχείρημα τῶν Νεοεικονομάχων.

3.- Ἀπαγορεύεται βάσει τῶν ἀποφάσεων τῆς 7ης Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

Ἐδῶ θά ἀσχοληθοῦμε ὀλίγον μέ τούς φανατικούς Νεοεικονομάχους, τούς αὐτοαποκαλουμένους νεοφωτίστους εἰς τό θέμα τῶν ἱερῶν εἰκόνων. «Εἴμεθα καί ἡμεῖς κάποτε ἐν τῆ πλάνῃ!» («Ὀρθόδοξος Πνοή», Τεῦχος 187) - Ἔτσι γράφουν τώρα οἱ Νεοεικονομάχοι κ.κ. Κύρηκος κοντογιάννης, «ἐπίσκοπος», καί Ἐλευθέριος Γκουτζίδης, θεολόγος, ἀναφερόμενοι εἰς τά προηγούμενα Ὀρθόδοξα δημοσιεύματά των περί τῶν ἱερῶν εἰκόνων.

Δέν θά σχολιάσωμε τάς πλάνας των, ἀλλά μόνον θά ρίξωμε μίαν ματιάν, εἰς τό πῶς διαστρέφουν τά Ἁγιοπατερικά κείμενα, πῶς τά ἀλλάζουν καί πῶς τά παρεξηγοῦν μέ πολύ πονηρόν τρόπον, διά νά περάσουν τό πονηρόν μήνυμά των. Ἔτσι δικαιολογοῦν τήν ὕπαρξίν των καί τήν κατά καιρούς Ἐκκλησιαστικήν των κατάστασιν. Καταπραΰνουν τάς συνειδήσεις τῶν ἁπλῶν πιστῶν, οἱ ὁποῖοι διερωτῶνται διατί πρίν μερικά χρόνια ἔγραφον καί ἐδημοσίευον ἐντελῶς διαφορετικά καί ἄκρως ἀντίθετα μέ αὐτά τά ὁποῖα διδάσκουν σήμερον.

Γράφουν λοιπόν εἰς τό περιοδικόν των, «Ὀρθόδοξος Πνοή» Τεῦχος 187: «Τί λέγει ὅμως ἡ Ἁγία Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος περί τῆς εἰκονίσεως τοῦ Θεοῦ Πατρός ἤ τῆς Ἁγίας Τριάδος, τήν ὁποίαν σεῖς ΑΣΕΒΩΣ μορφοποιεῖτε καί εἰκονίζετε εἰδωλικῶς, καί δή διαιρετήν καί ἑτερουσίαν!.. Διατί ἡ Ἁγία Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος δέν ἐθεσμοθέτησεν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ Πατρός καί κατ' ἐπέκτασιν εἰκόνα τῆς Ὁμοουσίου ἀλλά καί ὑπερουσίου τρισυποστάτου Μιᾶς Θεότητος; Εἰς τήν πρός τόν εἰκονομάχον Λέοντα Ἐπιστολήν του ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Ρώμης γράφει: «…ἰδόντες τόν Κύριον, καθώς εἶδον, ἱστορήσαντες ἐζωγράφησαν. Ἰδόντες Ἰάκωβον τόν ἀδελφόν τοῦ Κυρίου, καθώς εἶδον, αὐτόν ἱστορήσαντες ἐζωγράφησαν. Ἰδόντες τόν πρωτομάρτυρα Στέφανον, καθώς εἶδον, αὐτόν ἱστορήσαντες ἐζωγράφησαν, καί κατ' ἔπος, ἰδόντες τά πρόσωπα τῶν μαρτύρων τῶν ἐκχυσάντων τό αἷμα ὑπέρ Χριστοῦ, ἐζωγράφησαν, καί θεωρήσαντες λοιπόν ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ οἱ ἄνθρωποι, ἀφέντες τάς προσκυνήσεις τοῦ διαβόλου, ταύτας προσεκύνησαν, οὐ λατρευτικῶς, ἀλλά σχετικῶς, ποῖόν σοι φαίνεται, βασιλεῦ, δίκαιον, ταύτας τάς εἰκόνας προσκυνεῖσθαι, ἤ τάς τῆς πλάνης τοῦ διαβόλου;» (Αὐτόθι [Πρακτικά τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν Συνόδων] 713/211).

Ἐδῶ εἶναι καθαρά ἡ παραπληροφόρησις τήν ὁποίαν ἐπιχειροῦν. Τό ἀνωτέρω ἀπόσπασμα ἀπό τήν ἐπιστολήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Πάπα Ρώμης δέν ἀναφέρεται καθόλου εἰς τόν Θεόν Πατέρα ἤ εἰς τήν Ἁγίαν Τριάδα. Πῶς λοιπόν εἰς τήν εἰσήγησίν των γράφουν; «Τί λέγει ὅμως ἡ Ἁγία Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος περί τῆς εἰκονίσεως τοῦ Θεοῦ Πατρός ἤ τῆς Ἁγίας Τριάδος, τήν ὁποίαν σεῖς ΑΣΕΒΩΣ μορφοποιεῖτε καί εἰκονίζετε εἰδωλικῶς, καί δή διαιρετήν καί ἑτερουσίαν»;

Συνεχίζοντες οἱ νεοφώτιστοι Νεοεικονομάχοι γράφουν: «Εἰς τήν ἰδίαν ἐπιστολήν του ἀντιμετωπίζει τούς κατηγόρους, οἱ ὁποῖοι ἔλεγον εἴδωλα τάς εἰκόνας καί ὅτι εἰκονίζομεν τήν ἀόρατον θείαν φύσιν. «Διά τί τόν Πατέρα τοῦ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ οὐχ ἱστοροῦμεν καί ζωγραφοῦμεν; Ἐπειδή οὐχ οἴδαμεν τίς ἐστιν, καί Θεοῦ φύσιν ἀδύνατον ἱστορῆσαι καί ζωγραφῆσαι, καί εἰ ἐθεασάμεθα καί ἐγνωρίσαμεν, καθώς τόν υἱόν αὐτοῦ, κἀκεῖνον ἄν εἴχομεν ἱστορῆσαι καί ζωγραφῆσαι, καί ἴνα κἀκείνου τόν χαρακτῆρα εἴδωλον ἀποκαλῆς. Μαρτυρόμεθά σοι ὡς ἀδελφοί ἐν Χριστῷ, εἴσελθε πάλιν εἰς τήν ἀλήθειαν, ὅθεν ἐξῆλθες, ἀπόρριψον τήν ὑψηλοφροσύνην, καί τό πεῖσμά σου κατάργησον, καί γράψον παντί καί πανταχοῦ, καί ἀνάστησον οὕς ἐσκανδάλισας καί ἀπετύφλωσας» (Αὐτόθι σελ. 211/718).

Ἡ ἀνωτέρω παράθεσις εἶναι τό δυνατότερον ἴχνος ἐρείσματος τό ὁποῖον θά ἠδύναντο νά ἀνεύρουν οἱ Νεοεικονομάχοι εἰς τά κείμενα τῶν Ἁγίων Πατέρων. Τί τό μεμπτόν ὅμως κάνουν; Δημιουργοῦν τεχνιέντως λάθος ἐντύπωσιν διά νά στηρίξουν τήν ἀστήρικτον Αἵρεσίν των καί πολεμικήν.

Πρῶτον, τήν Ἐπιστολήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Ρώμης πρός τόν Αὐτοκράτορα λέοντα τήν ἀναβαθμίζουν ὡς Φωνήν τῆς Ἁγίας Ζ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, μέ τό νά τήν παραθέτουν μετά τό ἐρώτημα, «Τί λέγει ὅμως ἡ Ἁγία Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος περί τῆς εἰκονίσεως τοῦ Θεοῦ Πατρός ἤ τῆς Ἁγίας Τριάδος»; Τό ὅτι ἡ Ἐπιστολή τοῦ Ἁγίου εἶναι καταχωρημένη εἰς τά Πρακτικά τῆς Συνόδου δέν σημαίνει ὅτι ἀποτελεῖ μέρος τῶν Ἀποφάσεων τῆς Ἁγίας αὐτῆς Συνόδου. Εἰς τά Πρακτικά καταχωρῶνται ὅλα τά διαθέσιμα κατά τήν συνεδρίασιν κείμενα, ἀκόμη καί τῶν ἐναντίων. Διά νά ἀποφεύγεται λοιπόν ἡ ἐπιχειρουμένη παραπλάνησις μέσῳ τῆς δημιουργίας ἐντυπώσεων, καλόν εἶναι νά γίνῃ κατανοητόν ὅτι ἡ διατύπωσις τοῦ Ἁγίου δέν ἀποτελεῖ εἰς τήν παροῦσαν περίπτωσιν διατύπωσιν Συνοδικοῦ Ὅρου.

Δεύτερον, ἡ ἐν λόγῳ Ἐπιστολή τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Ρώμης πραγματεύεται τήν προσκύνησιν τῶν Ἱερῶν Εἰκόνων ἐν γένει καί μόνον ἐν παρόδῳ ἀναφέρεται εἰς τήν εἰκονογράφησιν τοῦ Θεοῦ Πατρός, χωρίς νά παρουσιάζῃ ἐνδελεχῆ μελέτην ἐπ᾽ αὐτῆς. Θέμα του δέν εἶναι τό ἐρώτημα ἐάν εἰκονίζεται ὁ Θεός Πατήρ, ἀλλά τό ἐάν προσκυνοῦνται αἱ εἰκόνες ἤ εἶναι εἴδωλα καί πρέπει νά πολεμοῦνται.

Τρίτον, τό σκεπτικόν τῆς διατυπώσεως ἔχει ὡς ἄξονα περιστροφῆς τό ὅτι «Θεοῦ φύσιν ἀδύνατον ἱστορῆσαι καί ζωγραφῆσαι». Αὐτό ἐγείρει ἐρωτηματικά. Διατί ἐπιχειρηματολογεῖ μέ αὐτόν τόν τρόπον ὁ Ἅγιος; Ποῖον ἐρώτημα ἀπαντᾶ; Τό ἐάν εἰκονίζεται ἡ Θεϊκή Φύσις ἤ τό ἐάν εἰκονίζεται τό πρῶτον Πρόσωπον τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὁ Πατήρ; Ἱστορικῶς ἐξετάζοντες τό θέμα προκύπτει ὅτι τό ἐρώτημα τῆς ἐποχῆς ἦτο τό πρῶτον καί ὄχι τό δεύτερον. Ἡ Ἐκκλησία δέν ἀντιμετώπιζε τό ἐρώτημα τοῦ ἐάν εἰκονίζεται ὁ Θεός Πατήρ. Ἡ Ἐκκλησία τήν ἐποχήν ἐκείνην ἐκατηγορεῖτο ὅτι εἰκονίζει τήν Θείαν Φύσιν.

Ὅμως, ἐπειδή ὁ Θεός Πατήρ, ὡς ὁ πρῶτος καί μόνος Αἴτιος τῆς Ὑποστάσεως τοῦ Υἱοῦ καί τῆς Ὑποστάσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ἡ πηγή τῆς Θεότητος τοῦ Υἱοῦ καί τῆς Θεότητος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, συμβαίνει νά προσωποποιῇ ὁ Ἅγιος τό ἐρώτημα τῆς Θείας φύσεως εἰς τόν Ἀναίτιον Θεόν Πατέρα. καί ἐνῶ γράφῃ, «Διά τί τόν Πατέρα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ οὐχ ἱστοροῦμεν καί ζωγραφοῦμεν;» ἀπαντᾶ τό ἐρώτημα, «Διά τί τήν Θείαν Φύσιν καί Οὐσίαν οὐχ ἱστοροῦμεν καί ζωγραφοῦμεν;» Ἐπειδή δέν τήν γνωρίζομεν, οὐχ οἴδαμεν καί οὐκ ἐθεασάμεθα.

Εἶναι ἐντυπωσιακή λοιπόν καί ὄχι ἀληθής ἡ ἐκ μέρους τῶν Νεο-εικονομάχων χρῆσις τοῦ κειμένου τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Πάπα Ρώμης.

Παρομοία ἦτο καί ἡ τῶν μονοφυσιτῶν χρῆσις τῆς διατυπώσεως τοῦ Ἁγίου κυρίλλου Ἀλεξανδρείας: «Μία φύσις τοῦ Λόγου σεσαρκωμένη», τόν ἐξ ἴσου πονηρόν σκοπόν εἶχε, τήν πλάνην, καί εἰς τό ἴδιον τέλος κατέληγε, τήν ἀπώλειαν.

Εἰς τήν συνέχειαν, οἱ νεοφώτιστοι Νεοεικονομάχοι, ἀφήνοντες τόν Ἅγιον Γρηγόριον Ρώμης καί ἀναλαμβάνοντες τῆς Ἁγίας Ζ´ Οἰκουμενικῆς τήν ἔγγραφον Ἀπόφασιν, γράφουν:

«Καί πάλιν ἐν τῆ Ε΄ Πράξει τῆς ἰδίας Ἁγίας Συνόδου, ρητῶς κηρύσσεται ὅτι ἡ θεία φύσις δέν περιγράφεται καί δέν ζωγραφίζεται, ἀλλά μόνον ἡ ἀνθρωπότης τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ Λόγου: «…τοῦ δέ Θεοῦ εἰκόνας ποιοῦμεν, λέγω δή τοῦ Κυρίου καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καθώς ὤφθη ἐπί τῆς γῆς, καί τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη, τοῦτον γράφοντες, καί οὐχ ὡς νοεῖται φύσει Θεός, ποία γάρ ὁμοίωσις, ἤ ποῖον σχῆμα τοῦ ἀσωμάτου καί ἀσχηματίστου Λόγου τοῦ Πατρός; Πνεῦμα γάρ ὁ Θεός, ὡς γέγραπται, τουτέστιν ἡ τῆς Ἁγίας καί Ὁμοουσίου Τριάδος φύσις, ἀλλ' ἐπεί εὐδοκίᾳ τοῦ Θεοῦ καί Πατρός κατελθών ὁ Μονογενής αὐτοῦ Υἱός καί Θεός Λόγος ἐξ οὐρανῶν, ἐσαρκώθη διά τήν ἡμῶν σωτηρίαν ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί τῆς ἀχράντου Παρθένου καί Θεοτόκου Μαρίας, τήν ἀνθρωπότητα αὐτοῦ γράφομεν, οὐχί τήν ἀσώματον Θεότητα» (Αὐτόθι σελ. 814/314).

Τί λοιπόν καταφέρουν νά ἀποδείξουν ἐδῶ, «Ὀρθόδοξος Πνοή» Τεῦχος 187, διά τῆς ἐπικλήσεως τῆς Ζ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου οἱ τῆς Νεοεικονομαχίας νεοφώτιστοι;

Ὅτι ΔΕΝ εἰκονίζεται ὁ Θεός Πατήρ;

Ὅτι ΔΕΝ εἰκονίζεται ἡ Ἁγία Τριάς; κάθε ἄλλο μόνον τό αὐτονόητον:

Ὅτι ΔΕΝ εἰκονίζεται ἡ Θεϊκή Φύσις. Ὅτι ΔΕΝ εἰκονίζεται ἡ τῆς Ἁγίας καί Ὁμοουσίου Τριάδος Φύσις.

Μήπως ἀποδεικνύουν ὅτι ἐκ τῶν Τριῶν Θεαρχικῶν Προσώπων ΜΟΝΟΝ ὁ Χριστός δύναται νά εἰκονίζεται; κάθε ἄλλο. μόνον τό αὐτονόητον: Ὅτι τόν Χριστόν εἰκονίζομεν κατά τήν ἀνθρωπίνην φύσιν καί ὄχι κατά τήν Θεϊκήν.

Τό ἀνωτέρω κείμενον τῆς Ε´ Πράξεως τῆς Ἁγίας Ζ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου δέν ἔχει οὐδεμίαν σχέσιν μέ τήν Αἱρετικήν ἐπιδίωξιν τῶν Νεοεικονομάχων οἱ ὁποῖοι μάχονται κατά τῆς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ Πατρός καί κατά τῆς εἰκόνος τῆς Ἁγίας Τριάδος.

Εἶναι πασιφανές ὅτι τό κείμενον ἀπευθύνεται ἐναντίον ἐκείνων οἱ ὁποῖοι ἐθεώρουν τάς εἰκόνας ὡς περιγραφάς τῆς Θείας Φύσεως καί ὄχι ὡς συμβολικάς παραστάσεις τῶν ὁράσεων τῶν Προφητῶν.

Ἡ Ἐκκλησία ποτέ δέν ἐδέχθη τάς εἰκόνας τῆς Ἁγίας Τριάδος ὡς περιγραφάς τῆς Θείας Φύσεως, ὅπως εἴδομεν καί εἰς τήν ἀρχήν.

Πρέπει νά τονισθῇ ὅτι ἡ Ἁγία καί μεγάλη 7η Οἰκουμενική Σύνοδος μακαρίζει αὐτούς οἱ ὁποῖοι δέχονται καί εἰκονίζουν τάς προφητικάς ὁράσεις. Κάθε χρόνο διαβάζομε τήν κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας:

«Τῶν τάς προφητικάς ὁράσεις, ὡς αὐτό τό Θεῖον αὐτάς ἐσχημάτισε καί διετύπου, εἰδότων καί ἀποδεχομένων καί πιστευόντων, ἅπερ ὁ τῶν Προφητῶν χορός ἑωρακότες διηγήσαντο, καί τήν τῶν Ἀποστόλων καί εἰς Πατέρας διήκουσαν ἔγγραφον καί ἄγραφον παράδοσιν κρατυνόντων, καί διά τοῦτο εἰκονιζόντων τά Ἅγια καί τιμώντων, αἰωνία ἡ μνήμη».11

Ἡ ἰδία Ἁγία Σύνοδος Ἀναθεματίζει ἐπίσης αὐτούς οἱ ὁποῖοι δέν δέχονται νά εἰκονίσουν τάς Προφητικάς ὁράσεις:

«Τοῖς τάς μέν προφητικάς ὁράσεις, κἂν μη βούλοιντο, παραδεχομένοις, τάς δ’ ὀφθείσας αὐτοῖς εἰκονογραφίας, ὦ θαῦμα! καί πρό σαρκώσεως τοῦ Λόγου μή καταδεχομένοις, ἀλλ’ ἢ αὐτήν τήν ἄληπτόν τε καί ἀθέατον οὐσίαν ὀφθῆναι τοῖς τεθεαμένοις κενολογοῦσιν, ἢ εἰκόνας μέν ταῦτα τῆς ἀληθείας, καί τύπους, καί σχήματα ἐμφανισθῆναι τοῖς ἑωρακόσι συντιθεμένοις, εἰκονογραφεῖν δέ ἐνανθρωπήσαντα τόν Λόγον, καί τά ὑπέρ ἡμῶν αὐτοῦ πάθη οὐκ ἀνεχομένοις, Ἀνάθεμα α΄ ».12

Ἄραγε ὄχι μόνον δέν ἀπαγορεύει ἡ Ἁγία Ἑβδόμη Οἰκουμενική Σύνοδος τήν εἰκόνα τοῦ Συνθρόνου τῆς Ἁγίας Τριάδος μέ τόν Πατέρα ὡς Παλαιόν τῶν Ἡμερῶν, ὅπως ἔχει ἐμφανισθῆ εἰς τούς Προφήτας, ἀλλά ἀναθεματίζει ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἀρνοῦνται τήν εἰκονογράφησιν τῶν προφητικῶν ὁράσεων καί μακαρίζει αὐτούς οἱ ὁποῖοι τάς δέχονται.

4.- Δέν εἶναι κανονική καί Ὀρθόδοξη διότι εἰκονίζει τόν Θεόν Πατέρα τόν ὁποῖον κανείς δέν ἔχει ἰδεῖ ποτέ. «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε» (Ἰωάν. ι-18).

Οἱ νέο-εικονομάχοι διαδίδουν μεταξύ ἄλλων καί τήν προπαγάνδα ὅτι ἡ εἰκών τῆς Ἁγίας Τριάδος ἀντιτίθεται ἀκόμη καί εἰς τήν Ἁγίαν Γραφήν. Ἄς ἰδοῦμε ὅμως τί μᾶς λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος εἰς τήν 15ην Ὁμιλίαν του, ἀκριβῶς ἐπάνω εἰς τήν σχετικήν περικοπήν τοῦ Εὐαγγελίου τήν ὁποίαν χρησιμοποιοῦν οἱ Νεοεικονομάχοι:

«Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε· ὁ Μονογενὴς Υἱός, ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τοῦ Πατρός, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο. . . . Τί οὖν ἐροῦμεν τῷ μεγαλοφωνοτάτῳ Ἠσαΐᾳ λέγοντι· Εἶδον τόν Κύριον καθήμενον ἐπί θρόνου ὑψηλοῦ καί ἐπηρμένου; Τί δέ τῷ Ἰωάννῃ προσμαρτυροῦντι αὐτῷ ὅτι ταῦτα εἶπεν, ὃτε εἶδε τήν δόξαν αὐτοῦ; Τί δέ τῷ Ἰεζεκιήλ; Καί γάρ καί αὐτός ἐπί τῶν Χερουβίμ καθήμενον αὐτόν ὁρᾷ. Τί δέ καί τῷ Δανιήλ; καί γάρ αὐτός φῃσιν· Ὁ Παλαιός τῶν ἡμερῶν ἐκάθητο…. Καί ἕτεροι δέ αὐτόν ἑωράκασι. Πῶς οὖν ὁ Ἰωάννης εἶπεν, Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε; Δηλῶν ὃτι πάντα ἐκεῖνα συγκαταβάσεως ἦν, οὐκ αὐτῆς τῆς οὐσίας ….. Καί τοῦτο διά προφήτου τινός ὁ Θεός καί Πατήρ ἐμφαίνων ἔλεγεν· Ἐγώ ὁράσεις, φησίν, ἐπλήθυνα, καί ἐν χερσί Προφητῶν ὡμοιώθην, τουτέστι, συγκατέβην, οὐ τοῦτο ὅπερ ἤμην ἐφάνην».13 

Ἐδῶ μᾶς ἐξηγεῖ ὁ Ἅγιος τό τί σημαίνει «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε». Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος μᾶς ἐξηγεῖ τό τί ἀκριβῶς γράφει ὁ Εὐαγγελιστής. Γράφει διά τήν Θεϊκήν οὐσίαν καί ὄχι διά τάς συγκαταβατικάς ὁράσεις τῶν Προφητῶν εἰς τάς ὁποίας στηρίζεται ἡ εἰκών τῆς Ἁγίας Τριάδος, «πάντα ἐκεῖνα συγκαταβάσεως ἦν, οὐκ αὐτῆς τῆς οὐσίας».

Ἀποστομώνει ὁ Ἅγιος ἐπίσης αὐτούς οἱ ὁποῖοι διαδίδουν ὅτι μόνον ὁ Υἱός ἐμφανίσθη εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην καί ποτέ ὁ Πατήρ. «Καί τοῦτο διά Προφήτου τινός ὁ Θεός καί Πατήρ ἐμφαίνων ἔλεγεν· Ἐγώ ὁράσεις, φησίν, ἐπλήθυντα…».

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς λέγει:

«Πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως πάλαι ὁ Θεὸς λαλήσας τοῖς πατράσιν ἐν τοῖς προφήταις, ἐπ' ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν τούτων ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν υἱῷ» (Ἐβρ. Α´, 1-2).

Μέ πολλούς τρόπους καί πολλάς φοράς ὁ Θεός Πατήρ ἔχει φανερωθῆ εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην διά μέσῳ τῶν Προφητῶν καί εἰς τήν καινή Διαθήκη διά μέσῳ τοῦ μονογενοῦς Του Υἱοῦ, τοῦ κυρίου Ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τί ἄλλο χρειάζονται οἱ Νεοεικονομάχοι διά νά σταματήσουν νά παρασύρουν τούς ἁπλοϊκούς; Ἤ μᾶλλον μέχρι πότε θά τούς κοροϊδεύουν.

5.- Ὅλαι αἱ Προφητικαί Ὁράσεις εἶναι «Χριστοκεντρικαί».

Ἡ ὀνομασία «Παλαιός τῶν Ἡμερῶν» ὅπως καί τό ὄνομα «Θεός» ἀνήκει καί εἰς τά Τρία Πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Δέν ἀνήκει ἀποκλειστικῶς εἰς τόν υἱόν ὅπως διαδίδουν οἱ Νεοικονοκλάστες. Ἡ Ἱερά Σύνοδος τό 1994 ἀνέθεσε εἰς τούς θεολόγους νά προσφέρουν τήν γνώμη τους εἰς τά δύο τμήματα τοῦ Συνοδικοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας, σχετικά μέ τούς μακαρισμούς, Αἰωνία ἡ μνήμη εἰς ὅσους δέχονται καί εἰκονογραφοῦν τας ὁράσεις τῶν προφητῶν καί μέ τό Ἀνάθεμα εἰς ὅσους δέν τούς δέχονται. μετά ἀπό μελέτην μερικῶν μηνῶν, τήν 19-03-1995, γράφουν πέντε (5) ἀπό αὐτούς:

«καί τά δύο αὐτά τμήματα τοῦ Συνοδικοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας ἔχουν χαρακτῆρα καθαρῶς Χριστοκεντρικόν».

Δηλαδή, ὅταν οἱ Προφῆται διηγοῦνται τάς ὁράσεις των εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην, ὅλαι αἱ Θεοφάνειαι εἶναι τοῦ Υἱοῦ. Ὁ Παλαιός τῶνἩμερῶν εἰς τάς προφητικάς ὁράσεις ἦτο πάντοτε ὁ Χριστός καί πουθενά δέν ἦτο ὁ Θεός Πατήρ.

Οἱ πέντε οἱ ὁποῖοι ὑπέγραψαν τό κείμενο εἶναι:

Ἀρχιμανδρίτης Κήρυκος Κοντογιάννης,

Ἱερομόναχος Νεόφυτος Τσακίρογλου,

μοναχός Μάξιμος Τσακίρογλου,

Ἀνέστης Χατζῆς,

Δημήτριος Κάτσουρας.

Αὐτοί οἱ πέντε κύριοι ἀνήκουν εἰς τήν ὁμάδα τῶν Νεοεικονομάχων καί ἀρνοῦνται τήν εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος, διότι, ὅπως λέγουν, ὁ Θεός δέν εἰκονίζεται καθώς «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε». Διδάσκουν ὅτι εἰς ὅλας τάς Θεοφανείας τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἦτο μόνον ὁ Υἱός. κατ᾽ αὐτούς, ὅταν ὁ Θεός ἐμφανίσθηκε εἰς τούς Προφήτας καί εἰς τούς Πατριάρχας καί ἐμίλησε μαζί τους, ἡ ἐμφάνισις αὐτή ἦτο τοῦ Υἱοῦ καί ΟΧι τοῦ Πατρός.

Ἄς ἰδοῦμε ὅμως, τί μᾶς διδάσκει ἡ Ἐκκλησία μέσῳ τῶν Ἁγίων της:

1.- Ἄς ἀρχίσωμεν ἀπό τόν Ἅγιον Νικόδημον τόν Ἁγιορείτην, ὁ ὁποῖος εἰς τό Πηδάλιον γράφει εἰς τά προλεγόμενα τῆς Ζ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου:

«ὅτι καί ὁ Ἄναρχος Πατήρ πρέπει νά ζωγραφίζεται καθώς ἐφάνη εἰς τόν προφήτην Δανιήλ ὡς Παλαιός ἡμερῶν».14

2.- Ἡ Ἁγία Ζ´ Οἰκουμενική Σύνοδος, εἰς τήν Η´ Πρᾶξιν αὐτῆς λέγει:

«Πιστεύοντες εἰς ἓνα Θεόν ἐν Τριάδι ἀνυμνούμενον, τάς τιμίας αὐτοῦ εἰκόνας ἀσπαζόμεθα».15

3.- Ὅ Ἃγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ὅταν σχολιάζῃ τό ὅραμα τοῦ Προφήτου Δανιήλ λέγει:

«Πατέρα καί Υἱόν οὗτος καί πρῶτος καί μόνος ὁρᾶ, ὡς ἐν ὂψει».16

4.- Ὁ Ἅγιος Ἐπιφάνιος περί τοῦ Ὁράματος τοῦ Δανιήλ λέγει:

«Καί ὡς ὁ Δανιήλ, εἶδεν τόν Παλαιόν τῶν ἡμερῶν, τοῦτο ὀπτασία τοῦ ΠΑΤΡΟΣ».17

5.- Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς περί τοῦ αὐτοῦ Ὁράματος τοῦ Δανιήλ λέγει:

«Ἀλλά καί πατέρα τόν Δαβίδ οὗτος ἔχει, . . . ὡς εἶναι τόν τεχθησόμενον Θεόν ὁμοῦ καί ἄνθρωπον, υἱόν τε ἀνθρώπου καί υἱόν Θεοῦ, παρά Θεοῦ καί Πατρός ὡς ἄνθρωπος τήν ἀδιάδοχον Βασιλείαν λαμβάνοντα, ὡς εἶδε καί προανεκήρυξεν ὁ Δανιήλ· «ἐθεώρουν γάρ», φησίν, «ἕως οὗ θρόνοι ἐτέθησαν καί Παλαιός Ἡμερῶν ἐκάθισε· καί ἰδού ὡς υἱός ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἐπί τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ καί μέχρι τοῦ Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν ἔφθασε, καί αὐτῷ ἐδόθη ἡ τιμή καί ἡ ἐξουσία».18

Ὑπάρχουν καί ἄλλαι πολλαί πατερικαί καί λειτουργικαί μαρτυρίαι αἱ ὁποῖαι μᾶς διδάσκουν ὅτι ἐφανερώθη καί ὁ Πατήρ εἰς τάς ὁράσεις τῶν Προφητῶν, ὄχι μόνον ὁ Υἱός, ὅπως προσπαθοῦν νά παρουσιάσουν οἱ Νεοεικονομάχοι. Ἡ 7η Οἰκουμενική Σύνοδος μακαρίζει αὐτούς οἱ ὁποῖοι παραδέχονται καί εἰκονίζουν τάς προφητικάς ὁράσεις, Εἰς τάς ὁράσεις τῶν Προφητῶν περιέχονται καί ὁράσεις τοῦ Πατρός, καί αὐτή εἶναι ἡ βάσις τῆς ὑπάρξεως τῆς Ἱερᾶς αὐτῆς εἰκόνος τῆς Ἁγίας Τριάδος.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ἡ εἰκών τῆς Ἁγίας Τριάδος μέ τόν Πατέρα ὡς Παλαιόν Ἡμερῶν εἶναι Ὀρθόδοξος καί προσκυνητή. Εἶναι ἑδραιομένη εἰς Ἀποφάσεις Οἰκουμενικῆς Συνόδου καί εἰς Διδαχάς Ἁγίων καί Θεοφόρων Πατέρων. Ὅσοι διώκουν τήν εἰκόνα αὐτήν καί δέν τήν προσκυνοῦν, ὅπως οἱ Νεοεικονομάχοι τοῦ 20οῦ αἰῶνος οἱ ὁποῖοι ἔφθασαν εἰς τό ση-μεῖον νά δημιουργήσουν καί σχίσμα εἰς τήν Ἐκκλησίαν τό 1995, καθώς καί οἱ ἀκολουθοῦντες αὐτούς, κουβαλοῦν μαζί τους τό Ἀνάθεμα τῆς Ζ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καί φυσικά εὑρίσκονται ἐκτός Ἐκκλησίας.

Εὐχόμεθα εἰλικρινῶς ὁ Τριαδικός Θεός νά φωτίσῃ τούς πρώην ἀδελφούς μας οἱ ὁποῖοι ἐμπιστεύθηκαν τούς Νεοεικονομάχους να μήν τούς ἐνθαρρύνουν μέ τό νά τούς ἀκολουθοῦν.

Μέ αὐτά τά λίγα νομίζω πῶς ἀπερρίφθησαν τά ἐπιχειρήματα τῶν Νεοεικονομάχων.

Ἡ εἰκών τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι Ὀρθόδοξος και προσκυνητή, Ἡ προσκύνησίς της ἀποτελεῖ παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας, Ἡ ὕπαρξίς της εἶναι θεμελιωμένη εἰς πάρα πολύ στερεά θεμέλια, αὐτά τῶν Ἀποφάσεων Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

____________________________________________________________________________

1 (Πρακτικά Οἰκουμενικῶν Συνόδων, Τόμ. Γ´ σελ. 347/847).

2 (Πρακτικά Οἰκουμενικῶν Συνόδων, Τόμ. Γ´ σελ. 297/797).

3 (Πρακτικά Οἰκουμενικῶν Συνόδων, Τόμ. Γ´ σελ. 342/842).

4 Θεοδώρου Ἡγουμένου τοῦ Στουδίτου, Ἀντιρρητικός, P.G. 99, 405A.

5 Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, P.G. 94, 1344-1345.

6 Θεοδώρου Ἡγουμένου τοῦ Στουδίτου, P.G. 99, 1640).

7 Ἡ ἀνωτέρω μαρτυρία εἶναι προσβάσιμος εἰς τόν διαδικτυακόν τόπον: http://psalter.library.uu.nl/images/FOL_064V.JPG

8 Ἡ Δράση τοῦ Καθολικισμοῦ στίς Ἑλληνικές Χῶρες στά 1600-1700, Α. βακαλόπουλου, Ἱστορία τοῦ Νέου Ἑλληνισμοῦ, τόμ. Γ´, Θεσσαλονίκη 1968.

9 Κώδιξ τῆς Ἁγίας Πόλεως Ἱερουσαλήμ Α.Μ., σελ. 90-91.

10 ΝΑ ΄ Πρακτικόν τῆς ἐν Μοσχοβίᾳ Συνόδου ἐπί Καθαιρέσει τοῦ Πατριάρχου Νίκωνος 1666-67.

11 Συνοδικόν τῆς Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Ζ΄ Συνόδου ὑπέρ τῆς Ὀρθοδοξίας.

12 Συνοδικόν τῆς Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Ζ΄ Συνόδου ὑπέρ τῆς Ὀρθοδοξίας.

13 Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, P.G. 59, 97-98

14 Πηδάλιον, ἔκδοσις Ἀστήρ, σελίς 320.

15 Πρακτικά Οἰκουμενικῶν Συνόδων, Τόμ. Γ´ σελ. 383/883.

16 Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, P.G. 56, 233.

17 Ἁγίου Ἐπιφανίου

18Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, Ὁμιλία ι Δ´, 11.

Άγιο πνεύμα

ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΘΡΟΝΟ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ, ΤΟΝ ΑΙΩΝΙΟ ΒΑΣΙΛΙΑ, ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟΝ ΚΑΙ ΔΙΑ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ, ΑΦΟΥ ΚΑΤΕΒΗΚΕ ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΟ, ΧΟΡΗΓΗΣΕ ΣΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΤΗΝ ΥΙΟΘΕΣΙΑ 

(ΛΕΩΝ Ο ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ)

Λόγος ΙΓ’

Χθες έκαμνε την πανήγυρη με τον ερχομό Του ο Παράκλητος, και κάνοντας χαρούμενη την ημέρα και με το να προσκομίσει τη συμφιλίωση προς τον Θεό και Πατέρα, έκαμνε λαμπρή την παράσταση. Σήμερα συστήνουμε εμείς την πανήγυρη, σαν να απολαμβάνουμε κάποια υπόλοιπα της χθεσινής ιερής ηδονής. Χθες Εκείνος μας τιμούσε με την παρουσία Του, σήμερα τιμούμε εμείς τον ερχομό του Παρακλήτου. Χθες για εμάς υπόθεση της πανήγυρης ήταν η ευεργεσία που δεχτήκαμε, σήμερα αφορμή για να πανηγυρίζουμε είναι η δοξολογία του Πνεύματος. Ποια, λοιπόν, δοξολογία πρέπει να γίνει προς Εκείνο; Μα φυσικά η ομολογία της δόξας που αρμόζει στον Θεό. Για την οποία αποστέλλεται βέβαια από τον Υιό, αφού πραγματεύθηκε αυτό μ’ Αυτόν. Διότι Εκείνο ήλθε για να Τον δοξάσει (Ιω. ιστ’ 14) . Όμως έφτασε για να εμφανίσει στο πλάσμα Του και τη δική Του τιμή. Επειδή ακριβώς η τιμημένη Τριάδα και πριν ακόμη να υπάρξει ο κόσμος, έπρεπε επίσης να τιμάται και από όσους βρίσκονται στον κόσμο. Σήμερα, έχοντας την προθυμία αυτό να κάνει ο λόγος μου, αρχίζει με τον εξής τρόπο:

Υπάρχει ένας Θεός στον Πατέρα και τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, Τριάδα προσώπων, που ενώνεται σε μια μονάδα φύσεως, αυθύπαρκτη, υπερπλήρης, που πάντα υπάρχει και που χορηγεί την ύπαρξη στα όντα. Η προαιώνια δόξα του Πατέρα δεν μειώνεται από τον Υιό, που πριν δεν ήταν γνωστός και μετά φανερώθηκε με τη δόξα του Πατέρα. Ούτε ο Υιός, με το να λάμψει αργότερα, είναι κατώτερος από τον Πατέρα, ούτε το Άγιο Πνεύμα πήρε την ύπαρξή Του αργότερα αν και έχει τρίτη τάξη στη θεολογία. Αλλά και τα τρία Πρόσωπα υπάρχουν μαζί και δοξάζονται με την ίδια τιμή, αν και ο Πατέρας φέρεται ως η αρχή και η ρίζα, ο δε Υιός και το Πνεύμα σαν κάποιοι βλαστοί που προαιωνίως εκβλάστησαν μαζί. Σ’ αυτό, λοιπόν, το δόγμα για τον Θεό, την παλιά εποχή, κάποιοι βέβαια μυήθηκαν, όταν από φιλανθρωπία ή αγαθότητα της θεότητας, που έχει εξουσία επάνω σε όλα, ξεσκέπασε τον Εαυτό Της, πλην όμως αμυδρά, σαν να ζωγραφίστηκε το κάλλος της ευσέβειας με κάποια σκοτεινά χρώματα, και έμεινε κρυμμένη η μεγάλη λαμπρότητα για να φανερωθεί τον κατάλληλο καιρό. Έτσι, λοιπόν, τον Θεό και Πατέρα πριν τιμούσε μόνον ο λαός που έλεγε πως Τον γνωρίζει, χωρίς να μετέχει στην τιμή αυτή ο Υιός, ο Οποίος έχει όλα όσα έχει και ο Πατέρας, αν και σε πάρα πολλές εμφανίσεις ο Υιός έδειχνε τον Εαυτό Του. Το Πνεύμα, που προαιωνίως μαζί με τον Πατέρα έχει το φως και λάμπει μαζί Του, Αυτό που εμφανίστηκε σ’ εμάς μέσα στον χρόνο, ούτε κι Αυτό δεχόταν ακόμη από τους ανθρώπους την τιμή που Του έπρεπε. Επειδή όμως από τη μια η δόξα του Πατέρα έγινε πιο φανερή μέσω του Μονογενή Υιού και συγχρόνως φανερώθηκε η θεότητά Του προς εκείνους που δεν είχαν μυηθεί στη σωτηρία τους, ήδη λοιπόν εμφανίζεται και το Πνεύμα και βασιλεύει μαζί. Και πριν βέβαια, όταν ο Λόγος ήταν στη γη με τη σάρκα, ήταν μαζί Του το Πνεύμα και συνεργαζόταν στα έργα που έκαμνε ως Θεός και έδινε μαρτυρία ότι Αυτός ήταν Υιός και λάμβανε και Αυτό μαρτυρία από Εκείνον. Όμως μετά, όταν ο Υιός αναλήφθηκε από εμάς, το Πνεύμα κατέβηκε με τη δική Του δύναμη και εμφανίστηκε πιο καθαρά, σαν φωτιά.

Τώρα, αντί για τον Παράκλητο Χριστό που αναλήφθηκε, παρουσιάστηκε καθαρά το Πνεύμα, κατεβαίνοντας σαν άλλος Παράκλητος (Ιω. ιδ’ 16), εκπληρώνοντας την υπόσχεση Εκείνου και γεμίζοντας κάθε άνθρωπο με την ενίσχυσή Του σ’ αυτόν, εκπληρώνοντας όμως και την προφητεία για την ενίσχυσή Του σε κάθε άνθρωπο (Ιωήλ β’ 28), και εκείνα που έλεγαν γι’ Αυτό τα θεοφόρα χείλη. Τώρα, χωρίς να διαιρείται με το να μοιράζεται στους μαθητές, φανερώνει το αξίωμά Του, όχι συνεργαζόμενο όπως πριν, αλλά εργαζόμενο το Ίδιο τα θαυμάσια, και με τη συγγένεια που έχουν τα έργα με τα έργα του Χριστού, βεβαιώνει τη συγγένεια της φύσεώς Του μ’ Αυτόν. Πρώτα, από τα χείλη των αγραμμάτων ακούγονταν τα λόγια του Χριστού, του διδασκάλου της σοφίας, τώρα από την αμαθή γλώσσα των μαθητών ξεχύνεται λόγος γεμάτος γνώση. 

Είναι ίσο το θεϊκό αξίωμα στον Υιό και στο Πνεύμα, γι’ αυτό και παλαιότερα και τώρα είναι όμοια τα γεγονότα. Πρώτα, το Πνεύμα με τον Λόγο, που κυριαρχούσε, συνεργαζόταν για την υπηρεσία προς τα πλάσματα, τώρα όντας παρόν το Ίδιο και φτάνοντας στους υπηρέτες ενεργεί τα μυστήρια. Λοιπόν, ας τιμάται με την ίδια τιμή το Πανάγιο Πνεύμα που είναι ίσο στην ενέργεια με τον Υιό, και για τον λόγο αυτό ίσο και στην ουσία, από εκείνους που γνωρίζουν καλά πώς να δείχνουν ευγνωμοσύνη, και φυλάγουν χωρίς προσβολές το αξίωμα της δεσποτικής μεγαλειότητας.

Ας δοξάζεται θεϊκά το Πνεύμα από εκείνους που είναι άξιοι να γνωρίζουν τη δόξα της θεότητάς Του. Διότι ο Ιουδαίος από τον φθόνο στρέφεται προς το σκοτάδι, και όποιος από το άλλο σκοτάδι της απιστίας του αφαιρέθηκε η δράση, αντί να επαινεί, διασύρει αυτά που γίνονται. Καυ καταειρωνεύεται το μυστήριο, μη κατανοώντας, από αθεράπευτη αμυαλοσύνη, το παράδοξο που έχουν τα όσα τελούνται. Ούτε κλείνει το γεμάτο αναίδεια στόμα του για εκείνα που βλέπει, δηλαδή άνδρες που δεν ήξεραν πριν να χρησιμοποιούν ούτε τη δική τους γλώσσα, μεμιάς στη γλώσσα κατέχουν το πρωτείο, και τις ξένες γλώσσες μιλούν σαν να τους είναι συνηθισμένες. Αλλά, αντί να οδηγείται από το θαύμα προς την πίστη, διεγείρεται προς χλευασμό εκείνων τους οποίους εμπνέοντας το Πνεύμα ενεργεί τα παράδοξα. Τι λες εσύ που είσαι γεμάτος με μανία, από την οποία αφού μια φορά σκοτίστηκε ο λογισμός σου, δεν μπορεί να συνέλθει και να ανανήψει, αλλά επάνω στα προηγούμενα πταίσματα προσθέτεις και νεότερα πταίσματα; Ο μούστος έκανε τα αμαθή στόματα να μιλούν για μεγαλεία (Πράξ. β’ 13) και πηγάζουν ποταμό σοφίας με τη μέθη;

 Ω ανόητε Ιουδαίε, με τη γεμάτη ασέβεια αδιαντροπιά σου! Επειδή την παλιά εποχή επικοινωνώντας με θεολόγους, αφού δεν έγινες τέτοιος ώστε από εκεί να χειραγωγηθείς για να κατανοήσεις αυτά που γίνονται σήμερα, και αφού από φθόνο αποστερείσαι με τη θέλησή σου τη χειραγωγία, πρόσεξε τώρα αυτούς που θεολογούν με αγράμματα χείλη και μάθαινε από αυτούς ότι όχι ο μούστος, όπως εσύ φλυαρείς, αλλά η έμπνευση από ψηλά κατεργάσθηκε την ευγλωττία. Εκπαιδεύσου τώρα και χωρίς τη θέλησή σου μάθαινε πως αυτά τα λόγια που μελετώντας δεν καταλάβαινες, με τη σημερινή έκχυση του Αγίου Πνεύματος, που από πριν προμηνύονταν, τα εξηγεί σ’ εσένα η ερμηνεία του ψαρά (Πράξ. β’ 17). 

Εσύ, λοιπόν, ίσως όπως και πριν έδειξες κακουργία με τυφλή γνώμη, έτσι και τώρα κλείνοντας τα αυτιά δεν θέλεις να γνωρίσεις τα όσα λέγονται, ούτε συμβιβάζεσαι για τη δική σου σωτηρία, αλλά αυτόν τον πόλεμο, που για δικό σου κακό σήκωσες, αυτόν τον ίδιο ακόμη θα τον επικροτήσεις και θα πολεμήσεις, όπως ακριβώς τον Ιησού και Θεό μου, έτσι βέβαια και το Πνεύμα που έχει την αυτή με Αυτόν φύση. Και επειδή δεν μπορείς να απλώσεις τα χέρια σου εναντίον του Χριστού, αφού είναι Θεός, και κατέβηκε για να πραγματοποιήσει τη σωτηρία των ανθρώπων (διότι μια φορά έπρεπε να πάθει κατά τη σάρκα ο Θεός για χάρη της σωτηρίας του πλάσματός Του, και υπέφερε ο Μονογενής την τρέλα των ανθρώπων – Λουκ. κδ’ 46) με το να οπλίζεσαι εναντίον των μαθητών τους οποίους το Πνεύμα εμπνέει, θα δείξεις τη δική σου προετοιμασμένη πονηριά. Και θα κατορθώσεις όμως τόσο, όσο βέβαια είναι το μίσος σου για τον Θεό, και θα δεχτείς τις συμφορές που εξ αιτίας του μίσους σου θα σε περικυκλώσουν. Αλλά των μαθητών θα γίνει ακουστός ο λόγος σε όλη τη γη.

Τι αθεράπευτη, αλήθεια, που είναι η κακία σου, η οποία διασκορπίζει καλά τους μαθητές στη συνάθροιση των εθνών, τα οποία θα δεχτούν αληθινά τη σοφία των σωφρόνων στομάτων και από εκεί θα πιουν το γλυκό κρασί της πίστεως, ξεπλένοντας την πίκρα της αλμυρής απιστίας. Από τα έθνη όταν τιμάται ο αγαπητός Του Υιός, τιμάται και το αγαθό Του Πνεύμα, θα ευφρανθεί ο Θεός και Πατέρας καθώς τιμάται και λατρεύεται μέσω αυτών. Και θα ανταποδώσει τη δόξα προς αυτούς τους οικείους της Αγίας Τριάδας, απωθώντας εσένα και τις λατρείες σου. Από αυτούς όμως θα προσκυνείται με τη λατρεία «εν Αγίω Πνεύματι», το Οποίο σήμερα κατέβηκε με τη μορφή πυρίνων γλωσσών.

 Διότι πρέπει η δική σου πολυλογία, μαζί όμως και η φλόγα της άλλης ασέβειας που είναι απλωμένη στον κόσμο, να διακοπεί με πύρινη φωνή ή να ακουστεί από πύρινες γλώσσες. Αλλά ο Ιουδαίος ας λέει ανοησίες και όποιος άλλος σαν εκείνον δεν βλέπει τη χάρη του Πνεύματος που φαίνεται καθαρά. Όμως εμείς που φωτισθήκαμε με το θείο Του φως και μέσω εκείνων που από φιλανθρωπία πραγματοποίησε την κατοίκηση μέσα μας, αφού απολαύσαμε τη φανέρωσή Του σε μεγάλο βαθμό, ας τιμήσουμε το Πνεύμα όπως πρέπει σε Θεό. Ας Το δοξάσουμε όπως διδαχτήκαμε. Ας Το τιμήσουμε όπως μας δόθηκε εντολή, βλέποντάς Το να συντάσσεται και να προσκυνείται μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό. Υπάρχει μαζί τους προαιώνια και δεν προήλθε στην αρίθμηση μαζί τους πιο μετά. Δεν είναι ξεχωρισμένο από την εξουσία της Τριάδας, ούτε ξένο προς τη θεία φύση, ούτε είναι αμέτοχο στα όσα κοινά γνωρίσματα έχει ο Πατέρας και ο Υιός, δηλαδή κάθεται στον ίδιο θρόνο, έχει την ίδια δόξα, δημιουργεί μαζί τους και βασιλεύει μαζί τους.

Ας μην παρακινηθεί κάποια γλώσσα αναιδής εναντίον του Πνεύματος, το Οποίο βασιλεύει και δημιουργεί, να πει λόγια αθέμιτα. Από τον θείο Λόγο που έκτισε τα πάντα «στερεώθηκαν οι ουρανοί» (Ψαλμ. λβ’ 6), αλλά έχουμε μάθει ότι και το Πνεύμα ήταν που συνεργαζόταν στη δύναμή τους. «Κανένας δεν γνωρίζει πραγματικά τον Πατέρα, παρά μόνον ο Υιός» (Ματθ. ια’ 27), αλλά δεν υστερεί στη γνώση αυτή και το Πνεύμα. «Διότι το Πνεύμα εξετάζει και τα πιο βαθιά κρυμμένα σχέδια του Θεού» (A’ Κορ. β’ 10). Δίνει ο Υιός άφεση των αμαρτημάτων, την ίδια εξουσία έχει και το Πνεύμα. Το Πνεύμα κάνει ευγενείς τους δούλους με το αξίωμα της υιοθεσίας (Ρωμ η’ 15). Ας ντρέπονται αυτοί που κατεβάζουν στο επίπεδο της δουλείας το Πνεύμα που χαρίζει την ελευθερία (Β’ Κορ. γ’ 17). Αυτοί που δεν τρέμουν να τοποθετούν μεταξύ των κτισμάτων το Πνεύμα, που είναι το αίτιο της κτίσεως. Τι μεγάλη τρέλα! Οι πνευματομάχοι δεν καταλαβαίνουν ότι πολεμούν τους εαυτούς τους. Ακονίζουν τις γλώσσες τους εναντίον του εαυτού τους και δεν αισθάνονται. Δεν μου λες, εσύ σκοτεινό κτίσμα, εάν το Πνεύμα είναι κτίσμα, πώς χαρίζει την ελευθερία; Εάν δεν είναι Θεός, πώς μεταδίδει τη θεϊκή χάρη; 

Εάν δεν βασιλεύει, πώς κάνει τους ανθρώπους κληρονόμους της βασιλείας; Εάν δεν είναι της αυτής φύσεως με τον Θεό, πώς μέσω Αυτού μετέχουμε στη θεία φύση; (Ρωμ. στ 5). Τι σε αναγκάζει να αναδειχτείς βιαιότερος τύραννος, από εκείνον τον τύραννο που ήδη καταργήθηκε, εννοώ τον αποστάτη δαίμονα, με το να χορηγείς στο δημιούργημα μετά την αφθαρσία και πάλι τη φθορά; Διότι βέβαια τα κτίσματα δεν γίνονται άφθαρτα από κτίσμα. Εάν βέβαια το Πνεύμα είναι δούλο, ως πλάσμα είναι υποδουλωμένο στη φθορά, αν και για χάρη μας δόθηκε τόσο μεγάλο αντίλυτρο. Ο Υιός παραλαμβάνει το Πνεύμα, που έχει την ίδια δύναμη και συνεργάζεται μαζί Του στην ανάπλαση των ανθρώπων, και μαζί μ’ Αυτό και με τον Πατέρα, πραγματοποιεί την αναγέννησή μας. Εάν όμως το Πνεύμα υπολογίζεται μαζί με τα κτίσματα, δεν μπορεί να ενεργήσει εκείνο για το οποίο εκλαμβάνεται ότι μπορεί. Γιατί δεν πρέπει να λες ότι βέβαια τίποτε δεν εμποδίζει το να εκλαμβάνει κανείς ως κτίσμα το Πνεύμα, και μετά να λες ότι Αυτό θα μας ελευθερώσει. 

Κατ’ αρχήν, εάν αυτό που έχει φθαρεί ξαναπλαθόταν μέσω κτίσματος, για ποιο λόγο ο Δημιουργός έτσι με φιλοτιμία προχωρεί στο γεγονός και δείχνει τόσο μεγάλη τη θέλησή Του στο έργο αυτό που ήταν δυνατόν να το κάνει χρησιμοποιώντας ως υπηρέτη και ένα κτίσμα; Και γιατί κατοικεί ο Υιός σε μήτρα, και τυλίγεται σε σπάργανα, και σε σύντομο χρόνο ο πλήρης Θεός λαμβάνει το πλήρες της δικής μου αναγεννήσεως; Και γιατί στήνεται Σταυρός και χέρια φονιάδων τολμούν ατόλμητα έργα, και Αυτός που είναι υπεράνω των ουρανών κρύβεται στη γη και φιλοξενείται σε τόπο φθοράς; Γιατί; Διότι δεν υπήρχε άλλος τρόπος να βοηθήσει το πλάσμα, ούτε μπορούσε ο δούλος να προσφέρει τόσο μεγάλη ευεργεσία, ούτε μπορούσε μέσω του πλάσματος να απαλλάξει από τη φθορά, ούτε από το κτίσμα να λαμβάνει τόσο μεγάλο δώρο, αλλά από μόνο τον Θεό. Ο Οποίος, επειδή παρακινήθηκε από ευσπλαχνία και έκρινε πως έπρεπε να απαλλάξει τον άνθρωπο που τον βάρυνε η κάκωση, επειδή δεν ήταν δυνατόν με άλλον τρόπο να γίνουν έργο τα ορισθέντα, για να εκπληρωθούν εκείνα που παρηγορούν, παρέδωσε τον εαυτό Του. Γι’ αυτό ο Χριστός διακονώντας, πώς, λοιπόν, παραλαμβάνει το Πνεύμα συνεργάτη στην ανάπλαση αυτού που εφθάρη, αφού δεν ήταν δυνατόν η κτιστή φύση να υπηρετεί το έργο της αναπλάσεως, εάν το Πνεύμα κατατάχθηκε μαζί με τα κτίσματα; Μετά, ποιος είναι ο τρόπος εμείς να αμαρτάνουμε σε άλλον και να λαβαίνουμε από Εκείνο τη συγχώρηση της αμαρτίας, στο Οποίο βέβαια δεν είμαστε υπόλογοι; 

Διότι ο άνθρωπος αμάρτησε όχι σε κτίσμα, αλλά στον Θεό, μη τηρώντας την εντολή που Αυτός έδωσε. Πώς, λοιπόν, με ελευθερώνει από το χρέος η κτιστή φύση στην οποία δεν είμαι υπόλογος; Καθόλου, λοιπόν, εσείς που λογίζεσθε λανθασμένα για την Τριάδα και διατίθεσθε επικίνδυνα για τα δικά σας πράγματα, να μη στερείτε το Πνεύμα από τη δόξα Του. Ούτε ξεχωρίζοντάς Το από τη θεϊκή ίση τιμή του Πατέρα και του Υιού να το κατεβάζετε στην τάξη των κτισμάτων. Ντραπείτε το μεγαλείο του αξιώματος, εάν βέβαια δεν θέλετε από άλλα, αλλά τουλάχιστον ντραπείτε από τη μαρτυρία που δίνει ο Λόγος, ο συγγενής του Πνεύματος. Λέει προς εκείνους που τους ανέθεσε τη διακονία, όταν αναλήφθηκε προς τον Πατέρα: «Πηγαίνετε, λοιπόν, και κάνετε μαθητές μου όλα τα έθνη. Βαπτίστε τους στο όνομα του Πατέρα και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» (Ματθ. κη’ 19). Δεν μπορεί στη Δεσποτική διάταξη των Προσώπων να μετέχει και το δούλον. 

Μετέχει στη διάταξη, λοιπόν, το Πνεύμα, γιατί είναι επίσης Δεσπότης και όχι δούλο. Επειδή είναι συνδημιουργό, συνεργάζεται στην ανάπλαση του δημιουργήματος. Επειδή είναι Θεός χαρίζει τη μετοχή στη δική του θεία δόξα και όχι σε κάποια δόξα άλλου, της οποίας είναι ξένο, όπως λέει ο ασεβής λόγος. Επειδή είναι υπεράγαθο πηγάζει την αγαθότητα, επειδή είναι υπεράγιο πηγάζει την αγιότητα, επειδή έκτισε αγιάζει τα κτίσματα. Λοιπόν, δεν υπάρχει, σαν να πήρε την ύπαρξή Του από τα κτίσματα, επειδή δεν μεταδίδουν στα κτίσματα αγιασμό όσα είναι κτίσματα ίσα με αυτά. Διότι πώς θα μεταδώσει εκείνο το οποίο δεν το έχει από τον εαυτό του, και το οποίο το έχει ανάγκη παρόμοια κάθε κτίσμα;

Αλλά, λέει, «λαμβάνει από αυτά που έχω εγώ» (Ιω. ιστ’ 15) και «τον Οποίον θα σας τον στείλω εγώ» (Ιω. ιε’ 26) και άλλα τέτοια αποφθέγγονται τα άδικα χείλη, κάνοντας συνήγορο στη βλασφημία τους τον έλεγχο της ασεβείας τους. Δεν είπε ο Ευαγγελιστής «λαμβάνει από αυτά που λέω εγώ» για να βρεις εσύ αφορμή της ύβρης. Ούτε για να υποθέτεις ότι ο Χριστός όντας πλούσιος ως Δεσπότης δίνει, και το Πνεύμα έχει ανάγκη και με δουλικό τρόπο λαμβάνει, αλλά με τα λόγια αυτά παρουσιάζει τα κοινά προσόντα και ότι δεν διαιρούνται. Λέγοντας παρόμοια με τα λόγια αυτά για το Πνεύμα και για την οικειότητα του Υιού με τον Πατέρα: «Εγώ ήλθα εξουσιοδοτημένος από τον Πατέρα μου» (Ιω. ε’ 43) και «εγώ σε δόξασα επάνω στη γη» (Ιω. ιζ’ 4) και «όλα όσα μου έδωσες προέρχονται από Εσένα» (Ιω. ιζ’ 7).

 Και ιδιαιτέρως λέει για τους μαθητές: «Ανήκαν σ’ Εσένα και τους έδωσες σ’ Εμένα» (Ιω. ιζ’ 6). Τι λοιπόν; Επειδή επομένως ήλθε εξουσιοδοτημένος από τον Πατέρα και Τον δοξάζει, και όλα τα λαβαίνει από Αυτόν, θα Τον αποξενώσεις από το να είναι κι Αυτός Δεσπότης και από το να έχει την αυτή φύση; Αλλά φέρε ως παράδειγμα και εκείνα τα λόγια που λένε: «και όλα όσα είναι δικά μου είναι και δικά σου, και τα δικά σου είναι και δικά μου και δι’ αυτών θα φανερωθεί η δόξα μου» (Ιω. ιζ’ 10), και απομακρύνσου από τους φτωχούς λογισμούς. Μη νομίζεις ότι ο Πατέρας δίνει στον Υιό σαν Αυτός να έχει ανάγκη, αλλά ότι από συμφώνου το επιτρέπει γιατί έχουν κοινή τη δεσποτεία. Αν και αυτό σ’ εσένα φαίνεται σαν έκφραση ευγνωμοσύνης και μετριότητας, όπως βέβαια φαίνεται και σε άλλους έτσι, όμως από αυτά εδώ που είπα εγκαταλείπεται η συζήτηση για τη μετριότητα. Λοιπόν, ούτε στο Πνεύμα δίνει αυτά που αναφέρθηκαν για όσους δεν διαστρέφουν τα ορθά και δεν κάνουν επίδειξη ζητώντας κάποια αφορμή για να Το υποβιβάσουν, αλλά διατρανώνει ότι και το Πνεύμα έχει μαζί την αυτή φύση και την κληρονομιά της δόξας την οποία έχει ο Υιός προς τον Πατέρα.

«Λαμβάνει από αυτά που έχω εγώ» (Ιω. ιστ’ 15). Πώς λαμβάνει από αυτά που έχει Εκείνος; Διότι όσα κάνει ο Υιός, αυτά κάνει και το Πνεύμα. Όπως ακριβώς Εκείνος λαμβάνει από τον Πατέρα, και κάνει εκείνα τα έργα που βλέπει Αυτόν να κάνει.

«Λαμβάνει από αυτά που έχω εγώ». Δεν σημαίνει κάποια μετάδοση, της οποίας έχει ανάγκη, αλλά την ίδια θέληση και ομοφροσύνη από την οποία ποτέ δεν χωρίστηκε.

Λοιπόν, τα λόγια αυτά δεν σημαίνουν ούτε εκείνο το καινούργιο που θέλουν να εισαγάγουν οι νεωτεριστές για την ύπαρξη του Πνεύματος, δηλαδή το ότι το Πνεύμα έχει την εκπόρευση (προέλευση) από τον Υιό, του Οποίου τη μια αρχή κακώς μετατρέπουν σε πολυαρχία. Δεν γνωρίζω από πού έφτασαν σ’ αυτή τη δοξασία. Ποιο από τα δύο θέλουν; Να βάλουν τον Υιό στην εκπόρευση του Πνεύματος, κάνοντάς Τον μαζί με τον Πατέρα αίτιο της προελεύσεως του Πνεύματος, ή να αφαιρέσουν την εκπόρευση από τον Πατέρα;

 Διότι, εάν το Πνεύμα προέρχεται από τον Υιό, πώς δεν προέρχεται και από τον Εαυτό Του, επειδή κάθε τι το οποίο είναι του Πατέρα και του Υιού, αυτό είναι και του Πνεύματος; Μετά τι; Συμβαίνει όχι μόνο να μην προέρχεται από τον Υιό, αλλά ούτε από τον Πατέρα. Διότι εκείνο που έχει από τον εαυτό του την ύπαρξη, αυτό τι χρειάζεται να έχει αιτία υπάρξεως από αλλού; Ακόμη, αν το Πνεύμα έχει την ίδια δύναμη, πώς δεν προέρχεται και ο Υιός από το Πνεύμα, όπως το πνεύμα από τον Υιό; Διότι, ή δεν έχει την ίδια δύναμη με Αυτό, στο να λαβαίνει, και όχι να δίνει, ή εάν βέβαια έχει την ίδια δύναμη, θα έχει και ο Υιός κάτι από το Πνεύμα, όπως Αυτός δίνει στο Πνεύμα. 

Και πώς εσείς στερείτε το Πνεύμα μόνο από αυτό, δηλαδή το να προέρχεται από τον εαυτό Του, χωρίς να αφαιρείτε τίποτε από τα άλλα, τα οποία έχουν προστεθεί στον Πατέρα και τον Υιό; Διότι, ή και των άλλων θα μπορούσε να στερηθεί, για να είναι εμφανέστερη η ύβρη, ή εάν δεν στερηθεί των άλλων, να μη στερηθεί ούτε και την ύπαρξή Του από τον Εαυτό Του. Γιατί, λοιπόν, η εκλογή γίνεται μόνο γι’ αυτό; Μετά, αν το Πνεύμα προέρχεται από τον Πατέρα και τον Υιό, και με την προσθήκη αυτής της ιδιότητας διακρίνεται από την πατρική υπόσταση, πώς δεν είναι προς τον Πατέρα κατώτερο ως προς το ομοούσιο και της οικειότητας του Υιού, εάν βέβαια ο μεν Υιός έχει την ύπαρξη από τον Πατέρα, στον δε Υιό προστίθεται το ότι είναι και αίτιος του Πνεύματος; Και εάν και όλα όσα έχει ο Υιός τα λαβαίνει από τον Πατέρα, από εκεί θα είναι και το να εκπορεύεται το Πνεύμα από Αυτόν.

 Ποια, λοιπόν, ήταν η γενναιοδωρία, το να δώσει στον μεν Υιό να προέρχεται το Πνεύμα από Εκείνον, στο δε Πνεύμα να μη δώσει ούτε από τον εαυτό Του να εκπορεύεται, ούτε ακόμη να μετέχει στη γέννηση του Υιού; Και εάν είναι μεγαλύτερος ο Πατέρας, γιατί είναι αίτιος του Υιού, πρέπει να είναι μεγαλύτερος και ο Υιός με το να είναι αίτιος του Πνεύματος. Και πώς σας ξεφεύγει ότι η υπόσταση του Πνεύματος μικρύνεται, όταν ο μεν Υιός αναφέρεται πως έχει ένα αίτιο υπάρξεως, και το Πνεύμα αναφέρεται πως έχει δύο αίτια; Και εάν από αυτή την ακολουθία είναι μεγαλύτερος ο Υιός από το Πνεύμα, πώς η βλασφημία προς το Άγιο Πνεύμα δεν θα είναι μεγαλύτερη της βλασφημίας προς τον Υιό; Διότι αυτό δίδαξε ο Σωτήρας λέγοντας πως η βλασφημία προς το Άγιο Πνεύμα, σ’ αυτόν τον κόσμο και στον μελλοντικό θα έχει ασυγχώρητη την τιμωρία (Ματθ. ιβ’ 32, Μάρκ. γ’ 29, Λουκ. ιβ’ 10).

Από τον Πατέρα και τον Υιό, λοιπόν, εκπορεύεται το Πνεύμα; Και πού είναι η διδασκαλία της πίστεως για τη μοναρχία του Θεού; Και πώς δεν θα παρουσιαστεί η πολυαρχία; Διότι τι θα εμποδίσει, σύμφωνα με αυτόν τον λόγο, και το Πνεύμα να είναι αίτιο άλλου, και εκείνο πάλι κάποιου άλλου; Και έτσι πάλι θα προκύψει η πολυαρχία. Το Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα ,και απο τον Υιο? και πως Εκείνος που γνωρίζει τον Πατέρα, όπως ο Πατέρας γνωρίζει τον Υιό (Ιω. ι’ 15) λέει «Το Πνεύμα της Αλήθειας, που εκπορεύεται από τον Πατέρα» (Ιω. ιε’ 26); 

Αλλά εάν το Πνεύμα προέρχεται από τον Υιό, έχει την ίδια προέλευση ή διαφορετική από τον Πατέρα; Αλλά, εάν βέβαια έχει την ίδια, γιατί χρειάζεται την εκπόρευση και των δύο αφού υπάρχει αυτή; Και εάν είναι άλλη από τον Πατέρα και άλλη από τον Υιό, αλλά ας σιωπήσουμε για τη συνέχεια. Τι λοιπόν; Ποιος είναι μάλλον ο αίτιος του Πνεύματος, ο Πατέρας ή ο Υιός; Αλλά εάν βέβαια είναι ο Πατέρας, πώς έχοντας την υπεροχή χρειάστηκε το κατώτερο; 

Και εάν είναι ο Υιός, όχι μόνον όπως φαίνεται έχει κοινωνία με τον Πατέρα σχετικά με την αιτία του Πνεύματος, αλλά και μόνος ο Ίδιος είναι αίτιος του Πνεύματος αντί για τον Πατέρα. Μετά, εάν το Πνεύμα εκπορεύεται από τον Υιό, πώς ο Υιός αυτό δεν το δίνει από τον εαυτό Του; Και πώς όλα τα λαβαίνει από τον Πατέρα; Και με ποιο τρόπο δεν δίνει και Αυτός στο Πνεύμα το Οποίο έχει την αιτία Του σ’ Αυτόν για να γίνει κι Αυτό αίτιο ώστε, όπως ακριβώς Εκείνος, να έχει το προνόμιο του ιδίου αιτίου, ώστε και το Πνεύμα να μη στερείται της τιμής αυτού του είδους; Ίσως να πει κανείς ότι βέβαια ούτε και τον Πατέρα εμποδίζει κανείς. Διότι, πώς Αυτός κοινοποίησε το μοναδικό χαρακτηριστικό Του, σύμφωνα με τον δικό σας λόγο;

Αυτά βέβαια, λένε, είναι συμπληρωματικό έργο του δρόμου για να ελεγχθεί ο νεωτερισμός. Όμως εσείς που έχετε αγαθότερους λογισμούς, μη ξεντύνεσθε την ελευθερία, ούτε να επιστρέφετε ελεεινά προς τη δουλεία της φθοράς, με τα οποία γίνεσθε αρνητές της εξουσίας Εκείνου που ελευθερώνει ως Δεσπότης. Αλλά εκείνοι δεν θέλουν. Ας μείνουν όπως προτιμούν. Αυτοί μεν θα γνωρίσουν τη δεινότητα των επινοήσεών τους, επειδή βέβαια θα τους περικυκλώσουν τα αναπόφευκτα δεινά, γιατί θα είναι υπόλογοι για την ασυγχώρητη βλασφημία προς το Πνεύμα. 

Εμείς όμως διαπρέποντας σωστά στην υιοθεσία, στο να γνωρίζουμε τέλεια την τιμή προς Εκείνον που μας υιοθέτησε, ως τέκνα Θεού, να εκθειάσουμε το Πνεύμα που είναι ομοούσιο του Θεού, που είναι αληθινό φως, που φώτισε τα πέρατα, που είναι ευθές και καθοδήγησε προς την ευθύτητα της σωτηρίας όσους πλανώνται στα δύσκολα μονοπάτια της απώλειας. Αυτό που πηγάζει την αγαθότητα, και σε όσους μετέχουν σ’ Αυτό τους χαρίζει την αγαθοσύνη, Αυτό που είναι η ακατάληπτη πηγή της αγιότητας, και στον αγιασμό του Οποίου μετέχοντας από τη δημιουργία τους και όντας μέχρι τώρα πλησίον Του οι άυλες αγγελικές δυνάμεις, αγιάζονται.

Αν και για τη σκοτεινότητα της προαιρέσεως, ο διάβολος αποσπάσθηκε με βία από την άγια και ολοφώτεινη τάξη και έγινε αμέσως βέβηλος και σκοτάδι. Και καλλωπίζονται με το να μετέχουν στην καλλονή του αγιασμού τα υπόλοιπα σύνδουλα κτίσματα. Διότι έτσι όλα είναι και λέγονται πολύ καλά (Γεν. α’ 31), αυτά που δημιουργήθηκαν από τον Πατέρα διά του Υιού και τελειοποιήθηκαν με την αγία μετάδοση του Πνεύματος. Αυτά τα οποία εξ αιτίας της αμαρτίας που εισήλθε, αφού με τη φθορά έχασαν την ομορφιά τους, πάλι από το αγαθό Πνεύμα καταστολίζονται και ανακαινίζονται σε καλύτερη κατάσταση της προηγουμένης. Εάν, λοιπόν, μετά την αμαρτία συντρίφθηκαν τα έργα του Θεού, μετά όμως από την ανακαίνιση έγιναν ανώτερα της συντριβής.

Βλέπεις πως δεν είναι δούλο το Πνεύμα, που έκανε ευπρεπέστερη την κτίση, από την κατάσταση στην οποία βρισκόταν πριν. Διότι πια δεν προχωρεί εναντίον της φθορά, αφού ενώθηκε και προσλήφθηκε από τον Λόγο που αναίρεσε τη φθορά και μέσω Αυτού με το Άγιο Πνεύμα εγκαινιάσθηκε η αφθαρσία. Ο Χριστός με την τόσο μεγάλη νίκη, αφού κάθισε επάνω στον πατρικό θρόνο, από τον οποίο ποτέ δεν απομακρύνθηκε, επιπλέον έστειλε προς τον κόσμο τον σύνθρονο Παράκλητο, ο Οποίος από τη μια διατράνωσε τη δόξα Εκείνου και από την άλλη οδήγησε το πλάσμα προς την δική του αντίστοιχη δόξα. Και με την ακτινοβολία του Πατέρα -που είναι ο Χριστός- (Εβρ. α’ 3), αφού αποχωρήσει το σκοτάδι της ασέβειας, να καταφωτισθούν οι αφώτιστοι με το Πνεύμα το Οποίο είναι ομοούσιο με τον Υιό. Και κατεβαίνει με τη μορφή πύρινων γλωσσών σωματικά μαζί και θεϊκά, από τη μια για να κάνει γνωστή τη θεότητα, «γιατί ο Θεός μας είναι φωτιά που κατακαίει» (Εβρ. ιβ’ 29), και από την άλλη για να δείξει τη συγγένειά Του με τον συγγενή Λόγο και κάνοντας ορατή την παρουσία, όπως και ο Λόγος φανερώθηκε με σώμα. Και εμφανίζεται με τη μορφή γλωσσών με υπαινιγμό στα γνωστά γεγονότα που θα συμβούν.

 Όπως ακριβώς προηγουμένως στο βάπτισμα εμφανιζόταν με τη μορφή περιστεράς, ανακοινώνοντας το τέλος της αμαρτίας του κατακλυσμού, αν και σ’ αυτήν η αιτία των τελουμένων αναφέρεται στον θείο Λόγο, δείχνοντας το είδος που φανερώθηκε. Διότι η κάθοδος του Πνεύματος είναι έργο του Λόγου. Και ίσως, για να εκπληρώσει τα όσα υποσχέθηκε στους μαθητές εμφανιζόταν κάνοντας σαν να είναι παρών ο Λόγος. Και δίνοντας σ’ αυτούς, όπως και πριν, έδινε το Πνεύμα όντας μαζί τους, άλλοτε μόνο με τον λόγο και άλλοτε εμφυσώντας το δώρημα, με το να υπονοείται και όχι να είναι εμφανής σ’ αυτούς η παρουσία του Διδασκάλου, διά των οποίων με το σημείο των γλωσσών γέμιζαν με τη θεία δύναμη.

 Και ας μην κάνει επιδρομή κανένας ασεβής και ανόητος και απομακρύνει σαν να είναι θήραμα τα λόγια που είπαμε, ούτε να προσπαθήσει να ορίσει το Πνεύμα συμπληρώνοντας κάποια οργανική ανάγκη, επειδή ο δικός μας λόγος και η γλώσσα σφάλλουν στη δομή. Αλλιώς κινδυνεύει να κατατάξει το Πνεύμα μαζί με τα κτίσματα, αλλά μαζί και με τα σώματα· και ακόμη συγχέοντας τα άνω και τα κάτω θα χάσει το παν της ευσεβείας. Και τι σημαίνει βίαια πνοή, παρά το ότι δίνει μήνυμα για την ταραχή που φέρνει την σωτηρία όσων πλέουν στη θάλασσα της αθεΐας, και καλώς ταράζονται και οδηγούνται προς τον σωτηριώδη λιμένα της θεογνωσίας από τους καλούς γνώστες κυβερνήτες, τους οποίους τοποθετώντας το Πνεύμα δωρίζει την καλή γνώση;

Τι λες εσύ ο συκοφάντης των θαυμασίων πραγμάτων και με την αμυαλοσύνη σου ισχυρίζεσαι πως τα παράδοξα δημιουργήθηκαν από τη μέθη; Χλευάζεις τα υπερφυσικά; Κι αυτούς που κινούνται από το Πνεύμα, από τη δική σου ακμαία αναισθησία, λες πως είναι μεθυσμένοι με μούστο (Πράξ. β’ 31). Λες και είσαι πολύ νηφάλιος εσύ, ο οποίος βλέπεις σ’ αυτούς τη χάρη που πριν ήταν παρούσα μόνο σ’ εσένα, να χορηγείται σε κάθε άνθρωπο. Μη βρίσκοντας τρόπο για να την ντυθείς ως ένδυμα, ούτε μετανοώντας για την προηγούμενη μάχη σου κατά του Θεού, για να μην πλουτίσουν άλλοι με τις θείες δωρεές, αυτοί που μέχρι τώρα ήταν φτωχοί. Εσύ που από παλιά ήσουν πλούσιος μ’ αυτές τις δωρεές, θα εγκαταλειφθείς μόνος και φτωχός. Διότι ήδη φεύγουν προς τα πίσω τα καλά που είχες πριν, και φεύγει από εσένα κάθε δωρεά, και σου αφαιρείται κάθε τι το πολύτιμο και αντί για την περιουσία των θείων αγαθών που είχες πριν, σε περικυκλώνει έσχατη φτώχεια. Διότι σ’ αυτό σε οδηγεί ο φθόνος τον οποίον από την αρχή εγκυμονώντας δεν τον τελειώνεις και πορεύεσαι εναντίον της σωτηρίας σου. 

Από τον οποίο φθόνο και τώρα, αφού στενοχωριέσαι και πιέζεσαι να κομματιάσεις πάλι τις συνηθισμένες ωδίνες της θεομαχίας που είναι προάγγελοι της αυτοκτονίας, στέλνεις τη λοιδορία των ασεβών χειλέων, αλλά αυτή θα παραταχθεί εναντίον σου. Διότι δεν θα φοβήσεις ακόμη τους πρώτους στη μάχη του Ευαγγελίου, ούτε θα δεις να κάνουν λόγο για την αμυαλοσύνη σου, αλλά αφού γέμισαν από την πύρινη δύναμη που τελευταία κατέβηκε επάνω τους, και θεωρώντας τον δικό σου αγώνα αγώνα για νήπια, θα κατακάψουν περισσότερο εσένα που πυρπολείσαι από τη μανία, αλλά το φως της ευσεβείας θα το ανάψουν παντού. Είναι μεθυσμένοι με μούστο; Πληροφορήσου από αυτούς που γίνονται σώφρονες από τη διδασκαλία που βγαίνει από το στόμα εκείνων οι οποίοι, σαν ακριβώς από γλυκύτατο τρεχούμενο νερό, δροσίζονται από το ποτό που προέρχεται από εκεί. Και τώρα, βέβαια, αυτά τα πλήθη που βλέπεις αντλούν, μετά όμως από λίγο θα δεις από την πηγή να γεμίζουν όλα τα πέρατα της γης, και να κατακλύζεται η ασέβεια από τα λογικά ρείθρα. Τόσα πολλά φέρνει η μέθη για τον σωφρονισμό του πλάσματος. Ω αυτή η μέθη που μάχεται τον Θεό, και δεν θέλει να λήξει, ούτε να συνέλθει, ώστε να αναγνωρίσει τον Δεσπότη που ήλθε για να σώσει!

Αλλά βέβαια, όσοι είναι νεκροί στις αισθήσεις από το πάθος του φθόνου, και γι’ αυτό, για τα θαυμάσια που συμβαίνουν τους έχει αφαιρεθεί η σύνεση, ας αφεθούν να χαθούν μαζί με την αναισθησία τους. Εμείς όμως, αφού ζωοποιηθήκαμε από το Πνεύμα, αλλοιωθήκαμε με τρόπο ιερό, όπως ακριβώς με θεία λόγια, έτσι ακριβώς και με θείες πράξεις να Το τιμήσουμε, με την οποία τιμή εξαιρετικά χαίρει ο Θεός. Να σταματήσουμε να κάμνουμε τα νεκρά έργα των Παθών. Να έχουμε με πράξεις τη ζωοποιό ενέργεια των αρετών. Να αλλάξουμε την άσχημη μορφή της αμαρτίας. Ας δεχτεί η μορφή μας τη θεία καλλονή. Ο Μονογενής Υιός γκρέμισε τον μεσαίο τοίχο της έχθρας με το να γίνει μεσίτης. Καταλλάγηκε ο Θεός και Πατέρας. Έκανε οικείους τους ανθρώπους, υιοθετώντας τους ο Παράκλητος. 

Ας σταθεροποιηθεί η εξοικείωση. Πώς, λοιπόν, θα γίνει αυτό; Ας μιμηθούμε την αγαθοσύνη Εκείνου που την έκανε. Ας μη διαψεύσουμε την υιοθεσία με τη συμπεριφορά μας. Ας πράξουμε ο ένας προς τον άλλον εκείνα που έδειξε προς εμάς ο σπλαχνικός Πατέρας. Ας μεταδώσουμε τη φιλανθρωπία εμείς που δεχτήκαμε τη μεγάλη φιλανθρωπία. Μη κλείσεις χωρίς συμπάθεια τα σπλάχνα, εσύ που όχι μόνο είχες ανάγκη από τη συμπάθεια, αλλά και περισσότερο έτυχες της συμπαθείας με το να λάβεις την παρρησία του Υιού προς τον φιλάνθρωπο Δεσπότη. Να μην υπερηφανευθείς εσύ που έλαβες τιμή μεγαλύτερη από τους άλλους. Ούτε οφείλοντας για όσα πήρες από τον Θεό περισσότερο να σέβεσαι, εσύ όμως, επειδή έτυχε να πάρεις μεγαλύτερη ευεργεσία, γι’ αυτό περισσότερο περιφρονείς. Μιμήσου Αυτόν που κατέβηκε από το άπειρο ύψος, για να τιμήσει τη δική σου αδοξία.

 Να μην κάνεις την υπόθεση για την οποία φροντίζεις τους πιο αδυνάτους, αφορμή του εναντίον τους εξευτελισμού. Μιμήσου τη συμπάθεια του Ιησού «ο Οποίος, αν και ήταν Θεός, δεν θεώρησε την ισότητά Του με τον Θεό αποτέλεσμα αρπαγής, αλλά τα απαρνήθηκε όλα» (Φιλιπ. β’ 6) για να σου δώσει συμπάθεια. Να μη γινόμαστε αυστηροί υπολογιστές των χρεών των άλλων προς εμάς, εμείς που συγχωρηθήκαμε για άπειρα χρέη, για να μη μας εισπράξουν ακριβώς εκείνα που χρεωστούμε. Ας ζηλέψουμε τον αγαθό κύριο, αλλά όχι τον πονηρό δούλο, ο οποίος στη συμπάθεια προς τον σύνδουλό του δεν μιμήθηκε τη γνώμη του κυρίου του προς αυτόν, την ευσπλαγχνία την έκανε να φανεί αυστηρή. Και επειδή απαιτούσε απαραιτήτως να εισπράξει τα οφειλόμενα προς αυτόν, εισπράχθηκε και αυτού ολόκληρη η οφειλή. Ας μη μιμηθούμε το κακό παράδειγμα, για να μη βρεθούμε στην ανάγκη να μας γίνει παρόμοια είσπραξη. 

Διότι ο Χριστός που μας συγχώρεσε με το να χυθεί το αίμα Του λέει «Συγχωρείτε και θα σας συγχωρηθεί και να γίνεσθε σπλαγχνικοί, όπως ακριβώς και ο ουράνιος Πατέρας σας είναι σπλαγχνικός» (Λουκ. στ’ 37). Θρέψε τον φτωχό για να σε θρέψει ο Χριστός που πείνασε. Ντύσε τον γυμνό. Συμπάθησε αυτόν που παρόμοια μ’ εσένα δημιουργήθηκε με την ίδια παλάμη του Θεού γι’ αυτά που βλέπεις να υποφέρει και δεν απολαμβάνει παρόμοια άνεση μ’ εσένα. Και μάλλον, όσο ο ίδιος δεν έχεις ανάγκη της συμπαθείας των άλλων, εάν βέβαια κάποιος έτυχε να έχει τέτοιο καλό ταξίδι στην αρμύρα του βίου, να μεταδώσεις τόσο μεγαλύτερη συμπάθεια στους άλλους. Μην παραβλέψεις ούτε να περιφρονήσεις την παραπεταμένη εικόνα που είναι της ίδιας αξίας μ’ εσένα. Είναι κι αυτός εικόνα του Θεού, παραπλήσια μ’ εσένα, αν και εκείνος είναι παραπεταμένος στο ύπαιθρο και εσύ περνάς τον καιρό σου σε κατοικία. Και ίσως βέβαια να έχει μεγαλύτερη ομοιότητα προς το αρχαίο κάλλος. 

Και μαρτυρία για τον λόγο αυτό δίνει ο γυμνός Λάζαρος και εκείνος που ντυνόταν τα πολύτιμα ρούχα. Έτσι θα διασώσουμε τη συγγένεια προς τον Πατέρα. Αφού διαμορφώσουμε τους εαυτούς μας με τέτοια χαρακτηριστικά δεν θα διαψεύσουμε την υιοθεσία. Έτσι θα υπηρετήσουμε τον Υιό, ο Οποίος μας προσέλαβε ως αδελφούς Του και μας συμφιλίωσε. Έτσι θα τιμήσουμε τον Παράκλητο, που μας έφερε την εγγύηση της συμφιλιώσεως με τη δική μας τιμή και θεραπεία και σωτηρία, για την οποία όλα τα τακτοποιεί και τα κάνει.

Αλλά, Εσύ Παράκλητε, που κάθεσαι στον ίδιο θρόνο με τον Πατέρα και τον Λόγο, ο λόγος που τιμά τον ερχομό Σου ας είναι μέχρις εδώ. Εσύ όμως με την ηγεμονική Σου εξουσία ας στηρίζεις τον ηγεμόνα νου μας και να μην αφήσεις να καλυφθεί από τη σκοτοδίνη που Εσύ έδιωξες, ούτε να σφάλλει κατά την ενέργεια σε κάθε προσπάθεια του βίου, περισσότερο όμως στη διακυβέρνηση του κοσμικού πλοίου, την οποία ανέθεσες σ’ εμάς.

 Εσύ ο Νους (Πατέρας), η Σοφία (Υιός) και το Πανάγιο Πνεύμα, η μία φύση και αδιαίρετη Βασιλεία, της οποίας η εξουσία είναι αιώνια, δίδε ανάλογα προς το μέγεθος των πράξεων και την αντίληψη των επινοήσεων, οδηγώντας μαζί μ’ εμάς και προστατεύοντας αυτούς των οποίων επέτρεψες να έχουμε την επιστασία τους, ώστε με δεξιότητα από εμάς να διοικείται ο δικός Σου περιούσιος λαός και στα επίγεια σκοτεινά συμπτώματα να μην έχει πείρα των γεγονότων, και να μετέχει στις ουράνιες καλές απολαύσεις, τις οποίες ας απολαύσουμε όλοι χωρίς εξαίρεση με τη δική Σου χάρη και αγαθότητα και εκεί να δοξάζουμε τη δική Σου γενική θεία εξουσία αιωνίως. (P.G. 107, 133-158)